Szum w głowie - co go powoduje?

O czym świadczy szum w głowie?

Szum w głowie to stosunkowo częsty objaw, który w czasie całego życia dotyka aż 15% osób. Poznaj jego przyczyny:

• niedosłuch – z powodu upośledzenia słuchu, sygnały z określonego spektrum częstotliwości są albo niesłyszalne, albo słabo słyszalne; próbując to zrekompensować, mózg zwiększa wyczulenie na bodźce słuchowe w innych obszarach,
• woskowina lub ciała obce w uchu,
• uraz akustyczny – uraz akustyczny wywoływany jest przez bardzo silny bodziec akustyczny, tj. strzał, pękająca opona lub petarda; uwaga: uraz akustyczny może powstać nawet po głośnym koncercie, wtedy pojawia się krótkotrwały szum w uszach; przy wielokrotnym narażeniu na hałas, np. poprzez głośną muzykę, również może dojść do powstania szumu w głowie,
• nerwiak nerwu słuchowego – dzwonienie w uszach jest czasami pierwszym objawem tego łagodnego guza nerwu słuchowego, do innych objawów należą zawroty głowy i osłabienie słuchu,
• zapalenie ucha wewnętrznego i środkowego,
• otoskleroza – jest to postępujące kostnienie między drobnymi strukturami kostnymi w uchu,
• perforacja błony bębenkowej – najczęstszą przyczyną są infekcje ucha środkowego, urazy lub urazy akustyczne,
• dysfunkcja trąbki słuchowej – wywołuje nieprzyjemne uczucie ucisku w uchu, które nie ustępuje nawet przy ziewaniu czy przełykaniu; może być odbierane jako szum w głowie lub dzwonienie w uszach,
• choroba Meniere'a – ostre napady zawrotów głowy, którym często towarzyszą nudności i wymioty, utrata słuchu oraz szum w głowie,
• zmiany ciśnienia w uchu – np. podczas nurkowania lub podróży samolotem,
• stwardnienie ścian tętnic – jeśli w naczyniach krwionośnych głowy i kręgosłupa tworzą się złogi (blaszki miażdżycowe), często dochodzi do zaburzenia przepływ krwi, co wywołuje uczuci szumu w głowie, 
• choroby sercowo-naczyniowe, np. zaburzenia rytmu serca, niskie lub wysokie ciśnienie krwi,
• choroby metaboliczne, np. cukrzyca lub niewydolność nerek, 
• zaburzenia gospodarki hormonalnej – np. w okresie menopauzy,
• problemy z zębami, szczęką i żuchwą,
• nadużywanie alkoholu,
• leki – antybiotyki, diuretyki, chemioterapia, leki przeciw malarii, niektóre leki psychotropowe,
• stres.

Bardzo często nie udaje się znaleźć przyczyny szumu w głowie, ale zawsze warto zastanowić się, z czego on wynika. Jeśli pojawią się dodatkowe objawy lub szum trwa długo i jest intensywny, trzeba pójść do lekarza.

Czy szumy w głowie są groźne?

W większości przypadków przyczyny szumy w głowie nie są niebezpieczne i same mijają po około 1-3 dniach. Niektóre objawy towarzyszące szumom w głowie mogą świadczyć jednak o groźnej chorobie. Jeśli zauważysz któryś z nich, koniecznie skonsultuj się z lekarzem!

Jeśli szumom w głowie towarzyszą inne objawy neurologiczne takie jak problemy z koordynacją, niedowłady czy uczucie kręcenia się w głowie, może być to objaw udaru mózgu!

W niektórych przypadkach szum w głowie może być powodowany przez guz nerwu słuchowego lub guz uciskający na nerw słuchowy. Szumy w głowie (uszach) mogą być pierwszym objawem, który pojawia się jeszcze przed niedosłuchem.

Szum w głowie, który pulsuje zgodnie z rytmem serca, może świadczyć o występowaniu zmian naczyniowych, tzw. malformacji tętniczo-żylnych. Zmiany naczyniowe tego typu mogą prowadzić do krwawienia, zakrzepicy i nawet wiązać się z upośledzeniem funkcji układu nerwowego. 

Szum w głowie i ból w tylnej części głowy może świadczyć o podwyższeniu ciśnienia tętniczego. Jeśli ciśnienie tętnicze jest bardzo wysokie, należy udać się na izbę przyjęć, jeśli umiarkowanie podwyższone, skonsultować z lekarzem rodzinnym.

Jak pozbyć się szumów w głowie?

W przypadku braku objawów towarzyszących (takich jak wymioty, zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia, objawy neurologiczne, podwyższone ciśnienie krwi, bardzo silne ból głowy) zazwyczaj zaleca się odczekanie 2-3 dni. W tym czasie szum w głowie w wielu przypadkach ustępuje samoistnie.

Jeśli znana jest przyczyna szumu w głowie, rozpoczyna się leczenie przyczynowe.

W wielu przypadkach szum głowie jest wynikiem niedosłuchu i źle dobranego aparatu słuchowego i jego leczenie opiera się na wymianie lub dopasowaniu aparatu słuchowego. Przy podejrzeniu zapalenia nerwu słuchowego, stosuje się steroidy, które łagodzą stan zapalny i są przyjmowane doustnie w niskich dawkach. W przypadku szumów w głowie związanych z nadciśnieniem, leczenie opiera się na podaniu leków obniżających ciśnienie krwi i jego monitorowaniu. Przy podejrzeniu problemów w kręgosłupie szyjnym często zaleca się regularne wizyty u fizjoterapeuty. W przypadku zwężenia naczyń lub guza wywołującego szumy uszne, niezbędna może się okazać interwencja mikrochirurgiczna. 

Przy przewlekłym szumie w głowie lekarz bierze pod uwagę zaburzenia ze strony psychiki, często spowodowane stresem. Na psychiczne podłoże szumu w uszach mogą ponadto wskazywać problemy z koncentracją, zaburzenia snu i wahania nastroju, aż do depresji włącznie. O psychicznym podłożu szumu w głowie, często świadczy pojawianie się tego objawu w sytuacjach stresowych. Wtedy leczenie opiera się na lekach przeciwdepresyjnych lub psychotropowych, psychoterapii i technikach relaksacyjnych.

Do jakiego lekarza z szumami w głowie?

W wielu przypadkach szum w głowie ustępuje samoistnie, na przykład po głośnym koncercie. Daj uszom odpocząć i zrezygnuj ze słuchawek i słuchania głośnej muzyki! Po kilku dnia szum w głowie powinien zniknąć. Jeśli szum w głowie nie ustępuje po 1-3 dniach, wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem.

W pierwszej kolejności skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, który często sam zidentyfikuje przyczynę szumu na podstawie typowych objawów. W razie potrzeby, lekarz rodzinny skieruje najprawdopodobniej na konsultację z otolaryngologiem, ponieważ to problemy z uszami i narządem równowagi najczęściej odpowiadają za szum w głowie. W przypadku podejrzenia występowania chorób innych niż otolaryngologiczne, otolaryngolog często konsultuje się z innym specjalistą, np. ortopedą, neurologiem lub stomatologiem w zależności od rodzaju współistniejących objawów. Ponieważ szum w głowie bardzo często występuje w przebiegu zaburzeń o podłożu psychicznym (tj. zaburzenia snu, depresja, stany lękowe), konsultacja z psychoterapeutą, psychiatrą lub psychologiem może być pomocna po wykluczeniu innych przyczyn szumu w głowie.

Pamiętaj, że szum w głowie jest objawem choroby, a nie jej przyczyną. W większości przypadków ustępuje sam i nie wymaga wizyty u lekarza. Jeśli towarzyszą mu objawy bólowe i neurologiczne, wtedy wymaga, często natychmiastowej, konsultacji z lekarzem!

Konsultacja merytoryczna: Mirosław Niedbała, specjalista medycyny rodzinnej

Piśmiennictwo:

1. Biesinger, E.: Tinnitus – Endlich Ruhe um Ohr. Trias, Stuttgart (2013)

2. Henry JA, Zaugg TL, Myers PJ, Kendall CJ, Michaelides EM. A triage guide for tinnitus. J Fam Pract. 2010 Jul;59(7):389-93. PMID: 20625568.

3. Medycyna praktyczna dla pacjentów Szumy uszne: przyczyny, objawy i leczenie. Jak pozbyć się szumu w uszach?https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105636,szumy-uszne (dostęp 07.07.2023)