Migrena - czym jest, gdzie szukać pomocy, jak leczyć?

Słowo “migrena” zapewne usłyszał każdy z nas, zwykle w odniesieniu do silnego, utrudniającego funkcjonowanie bólu głowy. Warto zadać sobie pytanie “co to migrena?” - aby wiedzieć, jakie są jej przyczyny, kiedy warto zgłosić się do lekarza i jakiego leczenia można się spodziewać.

Migrena - co to?

Migrena to pierwotny ból głowy, który nie jest spowodowany żadnym innym zaburzeniem pracy organizmu. Napady migreny nawracają przewlekle i objawiają się nagłym napadem bólu głowy, zwykle jednostronnym, który nasila się pod wpływem ruchu i aktywności fizycznej. Bólowi głowy mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak nudności, wymioty czy światłowstręt [1]. 

Aż 85-90% pacjentów z migreną jest dotkniętych migreną prostą (bez aury). Około 10-15% z nich doświadcza tak zwanej “migreny klasycznej”, czyli z aurą. Oba typy mogą przebiegać zarówno jako forma epizodyczna, jak i przewlekła [1, 3].

Aura przyjmuje najczęściej formę mroczków przed oczami, błysków światła lub innych zaburzeń widzenia, które poprzedzają napad lub mu towarzyszą [1]. Każdy pacjent opisuje te objawy w inny sposób - istotne jest jednak ich całkowite ustąpienie w czasie około 5-60 minut [3].

Przyczyna migrenowych bólów głowy nie jest poznana (co nie oznacza, że migrena nie ma przyczyny) [1], jednak badania wskazują, że schorzenie to dotyczy co najmniej jednej na dziesięć osób populacji światowej [2]. Niemniej, chorobą częściej dotknięte są kobiety, uczniowie/studenci oraz mieszkańcy dużych miast [2]. Migrena jest najczęściej diagnozowana u ludzi w trzeciej lub czwartej dekadzie życia, jednak pojawia się zarówno u osób młodszych, jak i starszych [1, 2].

Jak zdiagnozować migrenę?

Diagnozę migreny przeprowadza lekarz na podstawie dokładnie zebranego wywiadu oraz przeprowadzonych badań dodatkowych. Do postawienia rozpoznania wykorzystuje się kryteria diagnostyczne określone przez ICHD-3 [1, 3].

Z perspektywy pacjenta, przed wizytą u lekarza zwróć uwagę na [3]:

• czas trwania bólu - migrenowy trwa zwykle od 4 do 72 godzin,
• charakter bólu - ból jest zwykle pulsujący, jednostronny, w okolicy czoła i/lub skroni, o umiarkowanej lub ciężkiej intensywności,
• obecność objawów towarzyszących - nudności, wymiotów, nadwrażliwości na światło i/lub dźwięk,
• okresowe powracanie napadów o podobnych/identycznych objawach bólowych,
• czynniki wywołujące ból głowy - na przykład aktywność fizyczna, stres,
• obecność aury - objawy poprzedzające ból głowy, na przykład w postaci wspomnianych mroczków.

Warto pamiętać, aby do lekarza zwrócić się nie tylko w przypadku podejrzenia migreny. Zarówno ostre, bardzo silne bóle głowy, jak i te przewlekle nawracające, powinny wzbudzić nasze podejrzenia. W razie potrzeby, udaj się do lekarza również wtedy, kiedy odczuwane objawy nie spełniają powyższych kryteriów.

Na czym polega leczenie migreny?

Migrena podlega leczeniu farmakologicznemu. Skuteczne mogą okazać się preparaty przeciwbólowe dostępne bez recepty, jednak  - w zależności od nasilenia objawów - konieczne może być sięgnięcie po leki przepisane przez lekarza.

Do przerywania napadów o lekkim nasileniu zaleca się wykorzystanie paracetamolu (500-1000 mg) lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak na przykład kwas acetylosalicylowy (200-800 mg) lub ibuprofen (200-800 mg), a nawet ich połączenia z kofeiną [1].

W przypadku migreny, która nie reaguje na leczenie powyższymi lekami, zwykle stosowane są tzw. tryptany, na przykład sumatryptan w dawce 100 mg [1]. Czasami, gdy napady są szczególnie częste lub uciążliwe, możliwe jest włączenie profilaktycznego leczenia migreny, na przykład w formie metoprololu lub propranololu [1, 4]. Leki te stosowane są również w licznych schorzeniach kardiologicznych. Należy jednak pamiętać, że wszystkie wymienione w tej sekcji substancje dostępne są w Polsce dostępne na receptę.

Migrena - najważniejsze informacje

Migrena to utrudniający funkcjonowanie ból głowy, który nie ma żadnej innej przyczyny - jest to ból pierwotny. U niektórych pacjentów napadowi towarzyszy tak zwana aura, na przykład w postaci mroczków w polu widzenia. Jest to schorzenie diagnozowane i, przede wszystkim, podlegające leczeniu - zarówno z pomocą leków przeciwbólowych do szybkiego przerywania napadu, jak i takich, które służą zapobieganiu kolejnym epizodom.

Referencje:

1. Stępień A, Kozubski W, Rożniecki JJ, Domitrz I. Migraine treatment recommendations developed by an Expert Group of the Polish Headache Society, the Headache Section of the Polish Neurological Society, and the Polish Pain Society. Neurol Neurochir Pol. 2021;55(1):33-51. doi: 10.5603/PJNNS.a2021.0007. Epub 2021 Jan 28. PMID: 33507529.
2. Woldeamanuel YW, Cowan RP. Migraine affects 1 in 10 people worldwide featuring recent rise: A systematic review and meta-analysis of community-based studies involving 6 million participants. J Neurol Sci. 2017 Jan 15;372:307-315. doi: 10.1016/j.jns.2016.11.071. Epub 2016 Dec 3. PMID: 28017235.
3. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS). The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version). Cephalalgia. 2013 Jul;33(9):629-808. doi: 10.1177/0333102413485658. PMID: 23771276.

Silberstein SD. Preventive Migraine Treatment. Continuum (Minneap Minn). 2015 Aug;21(4 Headache):973-89. doi: 10.1212/CON.0000000000000199. PMID: 26252585; PMCID: PMC4640