Reumatologia — objawy i leczenie chorób 

Reumatologia to specjalistyczna dziedzina medycyny, która koncentruje się na diagnostyce i leczeniu chorób układu mięśniowo-szkieletowego oraz tkanki łącznej. Schorzenia te, znane jako choroby reumatyczne, mogą mieć różne przyczyny i objawy, ale ich wspólnym mianownikiem są przewlekłe bóle, ograniczona ruchomość oraz obniżona jakość życia pacjentów. 

Na naszym blogu znajdziesz artykuły związane z chorobami reumatycznymi dotyczące ich:

• objawów;
• charakterystyki;
• przyczyn;
• diagnostyki;
• leczenia.

Reumatolog — czym się zajmuje?

Reumatolog to specjalista zajmujący się diagnozowaniem, leczeniem i zapobieganiem chorobom układu kostno-stawowego oraz chorobom układowym tkanki łącznej. Jego praca obejmuje szczegółową ocenę objawów zgłaszanych przez pacjenta, takich jak ból stawów, obrzęki czy ograniczenie ruchomości. 

W trakcie konsultacji reumatolog:

• przeprowadza wywiad medyczny;
• bada fizycznie pacjenta;
• zleca badania laboratoryjne i obrazowe, takie jak badania krwi, rentgen, rezonans magnetyczny czy testy immunologiczne. 

Dzięki temu może dokładnie określić rodzaj i stopień zaawansowania choroby, co pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Choć reumatologia często kojarzona jest z osobami starszymi, choroby reumatologiczne mogą dotykać pacjentów w każdym wieku.

Reumatolog — z jakimi objawami się do niego udać?

Choroby reumatyczne mogą objawiać się różnorodnymi dolegliwościami, które najczęściej dotyczą układu ruchu, ale mogą także wpływać na ogólne samopoczucie. Wczesne rozpoznanie objawów i konsultacja z reumatologiem są decydujące, ponieważ schorzenia te mają charakter postępujący i mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian. Do reumatologa należy udać się, jeśli występują następujące symptomy:

Objawy związane z układem ruchu:

• poranna sztywność stawów,
• ograniczona ruchomość stawów,
• ból stawów (szczególnie nasilony o poranku),
• ból barku, ręki lub nadgarstka,
• obrzęki stawów,
• ból krzyża,
• zgrubienia podskórne (tzw. guzki reumatoidalne),
• zmiany skórne w okolicy stawów (zaczerwienienie, ocieplenie).

Objawy ogólnoustrojowe:

• gorączka lub stany podgorączkowe,
• nadmierne pragnienie,
• senność i osłabienie,
• utrata apetytu i masy ciała,
• siność siatkowata (sine plamy na skórze o siateczkowatym układzie),
• bóle mięśniowe.

Objawy reumatyczne mają charakter okresowy – nasilają się i ustępują, co może utrudniać ich zdiagnozowanie. Nie należy ich jednak lekceważyć, ponieważ mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zmiany degeneracyjne stawów, które są często nieodwracalne, a także do depresji spowodowanej przewlekłym bólem i zmęczeniem. Każdy z wymienionych objawów, szczególnie jeśli trwa dłużej lub nasila się, powinien być skonsultowany z reumatologiem.

Choroby reumatologiczne — przyczyny

Choroby reumatologiczne, potocznie nazywane reumatyzmem, to schorzenia przewlekłe, których główną przyczyną jest nieprawidłowe działanie układu odpornościowego. Mają one podłoże autoimmunologiczne – organizm atakuje własne, zdrowe komórki, uznając je za zagrożenie. Proces ten prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego tkanki łącznej, obejmującej stawy, mięśnie, skórę, a także naczynia krwionośne. Przyczyny tych chorób nie są dokładnie znane, ale badania wskazują na udział czynników genetycznych, zakażeń, urazów mechanicznych oraz działania niektórych leków.

Najpopularniejsze choroby reumatologiczne

Najczęściej diagnozowanymi chorobami reumatycznymi są:

• Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) —   przewlekła choroba autoimmunologiczna, która rozwija się symetrycznie, początkowo atakując drobne stawy dłoni i stóp. Objawia się poranną sztywnością stawów, bólem, obrzękami oraz deformacją. Może prowadzić do trwałego uszkodzenia stawów, narządów wewnętrznych i niepełnosprawności, jeśli nie zostanie wcześnie rozpoznana i leczona.
• Choroba zwyrodnieniowa stawów — charakteryzuje się uszkodzeniem chrząstki stawowej i powstawaniem zmian kostnych. Powoduje ból, sztywność i ograniczenie ruchomości stawów, zwłaszcza kolan, bioder i kręgosłupa. Leczenie skupia się na łagodzeniu objawów i opóźnianiu postępu choroby.
• Osteoporoza — to jedno z najczęstszych schorzeń reumatologicznych, które dotyka układ kostny. Charakteryzuje się stopniowym ubytkiem masy kostnej i osłabieniem struktury kości, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań, nawet przy niewielkich urazach. Choroba rozwija się powoli i często przez wiele lat pozostaje niezauważona, dlatego nazywana jest „cichym złodziejem kości”.
• Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) — choroba autoimmunologiczna, która atakuje różne układy i narządy, takie jak stawy, skóra, nerki i serce. Często objawia się zmianami skórnymi na twarzy w kształcie motyla, osłabieniem i gorączką. Dotyka głównie młodych kobiet i wymaga kompleksowego leczenia farmakologicznego.
• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) - powoduje postępującą utratę ruchomości kręgosłupa i przewlekły ból w dolnej części pleców, nasilający się w nocy i rano. Choroba częściej występuje u mężczyzn i jest dziedziczna. Leczenie obejmuje farmakoterapię i fizjoterapię.
• Twardzina układowa — autoimmunologiczne schorzenie, które prowadzi do nadmiernego włóknienia skóry i narządów wewnętrznych. Objawia się napiętą, zgrubiałą skórą, zaburzeniami krążenia oraz problemami z oddychaniem czy trawieniem.
• Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) — występuje u osób z łuszczycą skóry i paznokci. Objawia się bólem, obrzękiem stawów, poranną sztywnością oraz zmianami skórnymi. Nieleczone może prowadzić do uszkodzenia stawów oraz powikłań sercowo-naczyniowych.
• Dna moczanowa — choroba metaboliczna spowodowana odkładaniem się kryształków moczanu sodu w stawach. Powoduje ostry, napadowy ból, zaczerwienienie i obrzęk, najczęściej w stawie palucha. Leczenie polega na zmianie diety, redukcji wagi i stosowaniu leków obniżających poziom kwasu moczowego.
• Zespół Sjögrena — choroba autoimmunologiczna, która powoduje suchość oczu i ust wskutek uszkodzenia gruczołów łzowych i ślinowych. Może prowadzić do uszkodzenia innych narządów, takich jak nerki, płuca czy wątroba.

Leczenie reumatologiczne, czyli jakie?

Leczenie reumatologiczne jest kompleksowe i dostosowane do rodzaju choroby, jej stopnia zaawansowania oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Podstawą terapii jest łagodzenie objawów, zahamowanie postępu choroby i zapobieganie powikłaniom. Stosuje się różne metody leczenia, w tym farmakoterapię, obejmującą leki:

• przeciwbólowe;
• przeciwzapalne;
• immunosupresyjne;
• biologiczne. 

Ważnym elementem jest rehabilitacja – fizjoterapia, kinezyterapia i terapia zajęciowa, które pomagają w utrzymaniu sprawności ruchowej i zmniejszają dolegliwości bólowe. Uzupełnieniem terapii są zmiany stylu życia, takie jak zdrowa dieta, unikanie używek i regularna aktywność fizyczna, dostosowana do możliwości pacjenta.