Test Allena - badanie przepływu krwi

Co to jest test Allena?

Test Allena służy do oceny przepływu krwi do dłoni, zazwyczaj w ramach przygotowania do zabiegu, który może zakłócić przepływ krwi w tętnicy promieniowej lub łokciowej. Krew dociera do rąk skomplikowanym układem tętniczym; ujemny wynik testu Allena oznacza, że prawdopodobnie u pacjenta występują problemy w ukrwieniu ręki, co może stanowić przeciwwskazanie do planowanego zabiegu lub przynajmniej sugerować konieczność dalszej diagnostyki.

Kto powinien przeprowadzić badanie przepływu krwi?

Badanie to jest wykonywane, gdy rozważa się zabieg mogący zagrozić drożności tętnicy promieniowej, np. pobranie płata promieniowego przedramienia, lub zachodzi konieczność cewnikowania lub wprowadzenia kaniuli do tętnicy promieniowej. Test Allena może pomóc w potwierdzeniu, że ręka będzie utrzymywać odpowiedni przepływ krwi przez tętnicę łokciową i tętnice oboczne w przypadku niedrożności tętnicy promieniowej. Dodatni wynik testu Allena oznacza, że pacjent może mieć odpowiedni podwójny dopływ krwi do ręki. Ujemny wynik testu wskazuje, że pacjent może nie mieć odpowiedniego podwójnego dopływu krwi, co byłoby przeciwwskazaniem do cewnikowania, pobrania płata promieniowego przedramienia lub jakiegokolwiek zabiegu mogącego skutkować zamknięciem naczynia. Badanie powinno być przeprowadzone przez specjalistę chorób naczyń – chirurga naczyniowego, angiologa lub specjalistę wykonującego zabieg cewnikowania naczyń.

Jak prawidłowo przeprowadzić próbę Allena?

W trakcie testu Allena pacjent unosi na 30 s oba ramiona nad głowę – ma to na celu spowodowanie odpłynięcia krwi z rąk. Następnie pacjent zaciska dłonie w pięści, a badający uciska tętnice promieniowe jednocześnie na obu dłoniach. Potem pacjent szybko otwiera obie dłonie, a badający porównuje ich kolor. Początkową bladość powinien zastąpić normalny kolor dłoni. W dalszej kolejności badanie powtarza się, uciskając tętnice łokciowe. Im szybciej wraca normalny kolor, tym lepiej jest rozwinięty oboczny przepływ krwi. Wynik testu jest pozytywny, gdy po zaciśnięciu którejkolwiek tętnicy następuje powrót normalnego koloru do obu dłoni. Utrzymująca się bladość dłoni wskazuje na niewystarczający oboczny przepływ krwi do dłoni – wówczas próba jest ujemna i wskazuje na nieodpowiednie ukrwienia z obu tętnic. Zmodyfikowany test Allena różni się od oryginalnego testu głównie tym, że bada tętnice promieniowe i/lub łokciowe na jednej ręce, a następnie, jeśli to konieczne, powtarza badanie na drugiej stronie. Pacjent zgina ramię w łokciu i mocno zaciska pięść w celu spowodowania odpływu krwi z dłoni. Następnie kciukami osoby badającej uciskane są jednocześnie tętnice łokciowa i promieniowa. Łokieć jest wyprostowany do nie więcej niż 180 stopni; unika się nadmiernego wyprostu, ponieważ mogłoby to prowadzić do fałszywie ujemnego wyniku testu. W kolejnym kroku pacjent rozluźnia pięść – dłoń powinna wówczas wyglądać na białą, po czym badający uwalnia ucisk z tętnicy łokciowej, utrzymując nacisk na tętnicę promieniową. Po zwolnieniu ucisku kolor powinien powrócić do dłoni, zwykle w ciągu 10 s. Badanie powtarza się na tej samej ręce, najpierw rozluźniając tętnicę promieniową i kontynuując ucisk tętnicy łokciowej, jeśli wymagana jest ocena promieniowego przepływu krwi obocznej.

Jak interpretować wyniki testu Allena?

U pacjenta z prawidłowymi, drożnymi tętnicami kolor i napływ krwi powinny powrócić do dłoni stosunkowo szybko (zazwyczaj w ciągu 10 s) po uwolnieniu którejkolwiek tętnicy. Jeżeli po rozluźnieniu pięści przez pacjenta i uwolnieniu jednej z tętnic na dłoni utrzymuje się bladość, wówczas wynik testu jest ujemny i wskazuje na niedrożność uwalnianej tętnicy. Na przykład, jeśli tętnica promieniowa jest ściśnięta i utrzymuje się bladość dłoni, wskazuje to na upośledzony przepływ krwi w tętnicy łokciowej. To samo dotyczy sytuacji, gdy tętnica łokciowa jest ściśnięta i utrzymuje się bladość dłoni – wówczas zakłócony przepływ krwi występuje w tętnicy promieniowej.

Złe wyniki testu Allena – jakie są dalsze kroki?

Test Allena nie wiąże się z żadnymi powikłaniami, a pozwala na uniknięcie ryzyka niedokrwienia ręki w przypadku uszkodzenia tętnic promieniowej i łokciowej. Największe niedokrwienie tkanki następuje zazwyczaj w wyniosłości kciuka i kłębu, ponieważ te obszary znajdują się najdalej od dopływu krwi. W przypadku gdy jatrogenne przerwanie promieniowego przepływu krwi w tętnicy prowadzi do niedokrwienia ręki, może zaistnieć konieczność rekonstrukcji tętnicy za pomocą pierwotnego zespolenia lub przeszczepu żyły. Badanie ma zastosowanie przede wszystkim w chirurgii naczyniowej: dodatni wynik testu Allena, czyli reperfuzja powyżej 10 s, jest przeciwwskazaniem do pobrania tętnicy promieniowej do zabiegów rewaskularyzacyjnych – świadczy o tym, iż tętnica łokciowa nie jest w stanie zapewnić unaczynienia ręki. Należy wówczas rozważyć pobranie innego naczynia i zastosowanie innych technik operacyjnych, które zabezpieczą naczynia przedramienia i dłoni przed uszkodzeniem i niedokrwieniem. W przypadku wątpliwości co do drożności naczyń i podejrzenia zaburzeń przepływu w tętnicach (jak i żyłach) wykonuje się badanie dopplerowskie, czyli USG z oceną przepływu w naczyniach tętniczych czy żylnych. Zastosowanie technik dopplerowskich USG pozwala na dokładną ocenę drożności naczyń, prędkości i kierunku przepływu krwi w tętnicach i obecności zwężeń czy skrzepów w kluczowych naczyniach (przede wszystkim w naczyniach szyjnych, kończyn dolnych czy górnych), a także na ocenę naczyń żylnych – głównie pod kątem niewydolności żylnej (najczęściej kończyn dolnych) oraz obecności zakrzepów.

Piśmiennictwo:

1. Zisquit J, Velasquez J, Nedeff N. Allen Test. [Updated 2022 Sep 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507816/
2. Shah AH, Pancholy S, Shah S i wsp. Allen’s test: does it have any significance in current practice? J Invasive Cardiol 2015; 27(5): E70–E73.
3. Gokhroo R, Bisht D, Gupta S i wsp. Palmar arch anatomy: Ajmer Working Group classification. Vascular 2016; 24(1): 31–36.