Guzek na szyi - co może oznaczać?

Co może oznaczać "kulka" na szyi?

Najczęstszą przyczyną występowania wyczuwalnych pod palcami zmian guzkowatych szyi jest powiększenie węzłów chłonnych w przebiegu chorób zakaźnych. Mogą to być choroby wirusowe (mononukleoza zakaźna, odra), bakteryjne (angina, płonica, choroba kociego pazura) lub pierwotniakowe (toksoplazmoza). Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych może wynikać także z powszechnie występujących, sezonowych infekcji górnych dróg oddechowych i nie stanowi powodu do niepokoju.  

Powiększone węzły chłonne w przebiegu chorób zapalnych są zwykle tkliwe, przemieszczają się pod palcami oraz “znikają” w ciągu kilku-kilkunastu dni po zakończeniu choroby. Czasami mogą być powiększone przetrwale nawet po ustaniu procesu chorobowego. 

Jeśli powiększeniu węzłów chłonnych szyjnych towarzyszy powiększenie ich w innych okolicach ciała, należy przeprowadzić szerszą diagnostykę różnicową. Powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych może wskazywać na zapalenie ślinianki lub stan zapalny toczący się w zębach. Natomiast powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych nasuwa podejrzenie choroby nowotworowej.

Czy guzek na szyi jest groźny?

Kulista zmiana wyczuwalna w obrębie szyi, której nie towarzyszy żadna inna choroba (np. przeziębienie),często powoduje u pacjentów obawę o toczący się proces nowotworowy. Faktycznie, zmiana tej okolicy może być także objawem rozrostu nowotworowego - guza łagodnego, jak i złośliwego, w tym przerzutowego. Dlatego ważne jest, żeby udać się do lekarza, który przeprowadzi pełne badanie i diagnostykę w celu ustalenia charakteru wyczuwalnego guza. 

Celem różnicowania charakteru guzka szyi, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych z krwi, badania USG guzka, na podstawie którego można stwierdzić lub wykluczyć cechy charakterystyczne dla zmian nowotworowych. Często konieczna jest również biopsja lub wycięcie zmiany.

Powiększenie węzłów chłonnych zwykle nie stanowi groźnego objawu, zwłaszcza, jeśli towarzyszy infekcji górnych dróg oddechowych. Należy jednak pamiętać o objawach alarmowych, które powinny skłonić pacjenta do zgłoszenia się do lekarza. Są to twarde, niebolesne, nieprzesuwalne pod palcami węzły chłonne, pojawiające się bez objawów infekcji górnych dróg oddechowych, powiększenie nadobojczykowych węzłów chłonnych, a także niespecyficzne objawy ogólne: nawracające stany gorączkowe, nocne poty, niezamierzona utrata masy ciała.

Co oznacza guzek na tarczycy?

Tarczyca jest narządem zlokalizowanym z przodu szyi, przylegającym do tchawicy, dlatego wyczuwalne w tej okolicy zmiany mogą być związane właśnie z nią. Wyczuwalne guzki tarczycy stanowią wskazanie do podjęcia diagnostyki endokrynologicznej. Przyczyną ich występowania mogą być zarówno wole guzkowe nietoksyczne, wole guzkowe toksyczne, jak i nowotwory tarczycy. Mogą im towarzyszyć objawy nadczynności (utrata masy ciała, niepokój, bezsenność, kołatanie serca, biegunka) lub niedoczynności tego narządu (przyrost masy ciała, senność, sucha skóra, wypadanie włosów, męczliwość), lecz mogą być także całkowicie bezobjawowe. Samo występowanie objawów nadczynności lub niedoczynności tarczycy nie musi oznaczać występowania nowotworu tego narządu. W przypadku wykrycia zmiany guzkowatej tarczycy, konieczne jest wykonanie badań hormonalnych określających aktywność zmian, badania USG tarczycy. Często nieuniknione jest wykonanie biopsji.

Do jakiego lekarza z guzem na szyi?

W przypadku znalezienia przez pacjenta zmiany guzkowej szyi przy towarzyszącym stanie zapalnym górnych dróg oddechowych, prawidłowym postępowaniem jest leczenie choroby podstawowej oraz oczekiwanie na ustąpienie powiększenia węzłów chłonnych. Jest to bowiem reakcja fizjologiczna, spowodowana stanem zapalnym toczącym się w ich obrębie, który ustąpi wraz z chorobą podstawową, np. przeziębieniem. 

W przypadku nieustępowania powiększenia węzłów chłonnych lub występowania zmiany guzowatej bez toczącej się infekcji należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który oceni palpacyjnie cechy charakteryzujące zmianę (ucieplenie, spoistość, zaczerwienienie, bolesność, przesuwalność) i zleci odpowiednie badania laboratoryjne i obrazowe. W niektórych przypadkach lekarz skieruje też pacjenta do odpowiedniego specjalisty, na przykład endokrynologa.

Jak zbadać guzek na szyi?

Podstawową metoda badania guzka szyi jest badanie palpacyjne wykonywane przez lekarza. Ważne jest także wykonanie badań laboratoryjnych określających jego aktywność hormonalną (np. w guzkach tarczycy) oraz obecność stanu zapalnego czy też białaczki lub chłoniaka.

Najczęściej wykonywanymi badaniami w przypadku wykrycia guzka szyi są badanie CRP (ocenia obecność stanu zapalnego), morfologię krwi z rozmazem, badania hormonalne tarczycy (TSH, fT3, fT4), badania serologiczne w kierunku chorób zakaźnych, np. toksoplazmozy. Przydatna jest diagnostyka ultrasonograficzna, na podstawie której można określić występowanie cech złośliwości zmiany. W dalszej kolejności, jeśli istnieją do tego wskazania, można wykonać badanie tomografii komputerowej (TK), badanie pozytonowej tomografii emisyjnej (PET), scyntygrafię tarczycy, biopsję cienko- lub gruboigłową. Czasem konieczne jest chirurgiczne wycięcie całego węzła chłonnego i wykonanie badania histopatologicznego, które z dużą dokładnością wskaże przyczynę jego powiększenia.

Konsultacja merytoryczna: Mirosław Niedbała, specjalista medycyny rodzinnej

Bibliografia:

1. Interna Szczeklika 2022. Podręcznik chorób wewnętrznych. Red. Piotr Gajewski, AndrzejSzczeklik. Medycyna Praktyczna. Wydanie 13. 2022.

2. Diagnostyka guzów szyi u dorosłych. (n.d.). Medycyna Praktyczna Dla Lekarzy. https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/159053,diagnostyka-guzow-szyi-u-doroslych dostęp 28.06.2023