Drętwieje mi dłoń, czyli czym jest zespół cieśni nadgarstka

Objawy zespołu cieśni nadgarstka

Typowymi objawami, na które skarżą się osoby z zespołem cieśni nadgarstka, są drętwienie i mrowienie w dwóch pierwszych i połowie trzeciego palca ręki. Uczucie to nasila się w godzinach nocnych, przez co chorzy miewają trudności ze snem - przebudzają się, poruszają dłonią i pocierają ją, co często przynosi ulgę. Poprawą skutkuje też energiczne strzepywanie ręki, a czasami również wkładanie jej pod bieżącą wodę. Dolegliwości zazwyczaj zmniejszają się w ciągu dnia. Przeważnie dotyczą one ręki dominującej, chociaż u co 10 osoby występują obustronnie [2]. 

Mimo że u części osób nasilenie objawów długo utrzymuje się na tym samym poziomie, to w większości przypadków jednak dochodzi do ich stopniowego nasilenia. Z czasem ból i dyskomfort nieco ustępują, a na pierwszy plan wysuwają się zaburzenia czucia (zwłaszcza w opuszkach kciuka i palca wskazującego) i mrowienie. Występować mogą też trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów ręki, a nawet zaniki mięśniowe. Chociaż wygląd ręki nie zmienia się znacząco, to chorzy miewają wrażenie, że ich palce są obrzęknięte i zesztywniałe [2].

Zespół cieśni nadgarstka: przyczyny

Zespół cieśni nadgarstka spowodowany jest przewlekłym uciskiem na nerw pośrodkowy w miejscu jego przejścia przez kanał nadgarstka [2]. Jest to stosunkowo wąska przestrzeń anatomiczna znajdująca się po wewnętrznej stronie stawu nadgarstkowego. Ten niewielki obszar ograniczony jest po obu bokach przez kości nadgarstka, a od strony dłoniowej przez pasmo tkanki włóknistej nazywane troczkiem zginaczy. Oprócz nerwu pośrodkowego znajdują się tu ścięgna mięśni odpowiedzialnych za ruchy dłoni i przedramienia. Jeśli któraś ze struktur przebiegających w kanale nadgarstka zajmuje więcej miejsca (np. z powodu obrzęku), to nacisk na delikatny nerw prowadzi do wystąpienia objawów w zaopatrywanym przez niego obszarze. 

W większości przypadków dokładna przyczyna choroby nie jest znana [1,2]. Na rozwój zespołu cieśni nadgarstka szczególnie narażone są jednak osoby nadwyrężające rękę podczas powtarzalnych czynności, a choroba ta częściej występuje w niektórych grupach zawodowych. Należą do nich m.in. kasjerzy, ogrodnicy, muzycy, mechanicy czy osoby pracujące przy taśmach produkcyjnych. Dotyczy ona również rolników, budowniczych, tapicerów oraz masażystów [3]. Do rozwinięcia się zespołu cieśni nadgarstka predysponuje także szereg schorzeń, w tym częstych, takich jak cukrzyca, niedoczynność lub nadczynność tarczycy i reumatoidalne zapalenie stawów. Wśród rzadszych przyczyn wymienia się sarkoidozę, dnę moczanową oraz amyloidozę [2]. Szczególna podatność występuje także podczas ciąży, ale dolegliwości zazwyczaj ustępują stopniowo po porodzie [2].

Diagnostyka i leczenie zespołu cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka podejrzewa się w przypadku pojawienia się jego charakterystycznych objawów. Aby postawić diagnozę, przeprowadza się badanie elektrofizjologiczne, a dokładniej elektroneurografie (ENG) [2]. Na skórę przedramienia i ręki naklejane są podczas niej niewielkie elektrody. Jedna z nich wysyła impuls pobudzający nerw, a inne odbierają sygnał po przejściu przez kanał nadgarstka. Dzięki temu lekarz ocenić może, czy impulsy w nerwie pośrodkowym przebiegają prawidłowo. Najskuteczniejszą terapią jest leczenie operacyjne, polegające na wykonaniu niewielkiego zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu miejscowym. Jego celem jest zmniejszenie ucisku na nerw w miejscu jego przejścia przez kanał nadgarstka. Rezultaty postępowania nieoperacyjnego są zazwyczaj gorsze, więc rozważane jest ono tylko w wybranych przypadkach - jeśli objawy mają niewielkie natężenie, przewiduje się ich samodzielne ustąpienie (np. podczas ciąży) lub u osób z niedoborem witaminy B₆ [2].

Referencje:

1. Uchiyama S, Itsubo T, Nakamura K et al. Current concepts of carpal tunnel syndrome: pathophysiology, treatment, and evaluation. J Orthop Sci. 2010 Jan;15(1):1-13.
2. Dariusz J. Jaskólski. (2017) Zespoły Objawowe Układu Nerwowego Powstające w Przypadku Uwięźnięcia. Zespoły tunelowe kończyny górnej: zespół cieśni nadgarstka. W: Kozubski W, Liberski P. P (red.), Neurologia. (tom II, s. 720-723) Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
3. Giersiepen K, Spallek M. Carpal tunnel syndrome as an occupational disease. Dtsch Arztebl Int. 2011 Apr;108(14):238-42.