Czy olej z wiesiołka to suplement diety dla każdej kobiety?

Grupą, które najchętniej sięga po suplementy diety, są kobiety w wieku od 18 do 54 lat [2]. Szukając wartościowego preparatu dla tej grupy osób, warto wziąć pod uwagę substancje o szerokim spektrum działania, takie jak olej z wiesiołka, którego potencjał farmakologiczny został zweryfikowany w licznych randomizowanych badaniach naukowych [1,2]. Olej z wiesiołka stanowi jedno z najlepszych źródeł kwasu γ-linolenowego (GLA) - należącego do tzw. NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), które muszą być regularnie dostarczane do organizmu, ponieważ ich niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych [2].

Jaką rolę w organizmie kobiety pełnią NNKT - niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe?

NNKT, do których zaliczamy kwasy omega-3, omega-6 i omega-9, wykazują wielokierunkowy wpływ na ludzkie zdrowie. Szczególnie ważne są dwa z nich, których organizm nie jest w stanie sam zsyntetyzować, czyli kwas linolowy i α–linolenowy, nazywane także macierzystymi niezbędnymi kwasami tłuszczowymi (Parent Essential Oils – PEOs). Kwasy te są jedynymi związkami z grupy NNKT, które należy regularnie dostarczać wraz z dietą lub w formie suplementacji, ponieważ organizm nie posiada innej możliwości, aby móc je pozyskać. Z tego względu PEOs już od wielu lat znajdują zastosowanie jako suplementy diety o działaniu profilaktycznym [3]. 

NNKT są wykorzystywane m.in. do syntezy eikozanoidów: prostaglandyn, prostacyklin, lipoksyn, tromboksanów i leukotrienów (związków regulujących przebieg zapalenia i krzepnięcia płytek krwi), transportu i utleniania cholesterolu oraz do budowy błon komórkowych [3]. Eikozanoidy są związkami, które wykazują zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na przebieg procesów życiowych. Te z nich, które pochodzą od kwasów linolowego, GLA i DGLA (kwasu dihomo-gamma-linolenowego, powstającego z przemian GLA), działają przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i wazodylatacyjnie, natomiast te, które powstają z kwasu arachidonowego - mogą prowadzić do powstawania zakrzepów w naczyniach. Z tego względu bardzo ważne jest, aby świadomie wybierać rodzaj i źródło pochodzenia stosowanych przez siebie suplementów diety zawierających NNKT [3]!

Dlaczego duża część kobiet jest narażona na niedobory kwasów omega-6?

Parametrem, który decyduje o tym, jak przebiega przemiana kwasu linolowego (LA) do eikozanoidów jest aktywność delta-6-desaturazy - enzymu kontrolującego ten proces. Jego aktywność nie jest stała i zmniejsza się pod wpływem niekorzystnych czynników, takich jak: 

• wysoka zawartość cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie,
• zbyt małe spożycie ryb i innych źródeł NNKT,
• niedobór witamin (głównie wit. B i C) i mikroelementów (cynku, wapnia, magnezu),
• palenie papierosów,
• picie alkoholu,
• infekcje wirusowe i bakteryjne,
• cukrzyca,
• nadmierny stres,
• zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), glikokortykosteroidów lub katecholamin,
• jak również naturalne procesy wynikające ze starzenia się organizmu [3,4].

Okazuje się jednak, że jeżeli w diecie znajduje się odpowiednia ilość kwasu γ-linolenowego (GLA), pochodzącego np. z oleju z wiesiołka, to można ominąć szlak metaboliczny, w którym uczestniczy delta-6-desaturaza. W ten sposób GLA podnosi poziom korzystnych eikozanoidów bez jednoczesnego zwiększania produkcji metabolitów kwasu arachidonowego [3].

Dlaczego olej z wiesiołka bywa nazywany olejem dla kobiet?

Olej z wiesiołka ma ogromne znaczenie dla stanu zdrowia skóry. Niedobór NNKT prowadzi do wysuszenia, nadmiernego łuszczenia i spadku elastyczności skóry, szybszego tworzenia się zmarszczek oraz powstawania uszkodzeń naskórka [4]. U kobiet w wieku 40-70 lat, które były uczestniczkami jednego z polskich badań konsumenckich, doustna suplementacja kwasami omega-3, 6 i 9 spowodowała redukcję zmarszczek, przy jednoczesnym wzroście nawilżenia skóry [3].

Przegląd literatury naukowej jasno wskazuje na to, że olej z wiesiołka, a dokładnie zawarty w nim kwas γ-linolenowy ma również wiele innych właściwości prozdrowotnych, kluczowych dla zdrowia i dobrego samopoczucia kobiet:

• suplementacja olejem z wiesiołka może obniżać poziom leukotrienów, łagodząc dolegliwości towarzyszące astmie i alergii,
• przyjmowanie GLA poprawia funkcjonowanie bariery skórnej, obniżając przezskórną utratę wody, co zmniejsza objawy m.in.: atopowego zapalenia skóry, łuszczycy i zespołu suchego oka, a także poprawia komfort korzystania z soczewek kontaktowych,
• GLA, podobnie jak inne kwasy omega-6, mogą być stosowane w profilaktyce nadciśnienia i chorób sercowo-naczyniowych, a także w profilaktyce nowotworowej,
• kwas γ-linolenowy, zwłaszcza ten występujący w oleju wiesiołka, może hamować wzrost guzów nowotworowych w sutku, wspomagać chemioterapię (zwiększając skuteczność działania tamoksyfenu i paklitakselu) i poprawiać odpowiedź na leczenie,
• GLA wykazuje także właściwości obniżające dokuczliwość objawów napięcia przedmiesiączkowego, zmniejszające suchość i świąd skóry u pacjentów z niewydolnością nerek, hamujące stan zapalny w leczeniu owrzodzeń różnego pochodzenia,
• u osób starszych suplementacja GLA poprawiła stan skóry, zmniejszając jej suchość i świąd oraz spowalniając procesy starzenia [5].

Co bardzo ważne, olej z wiesiołka otrzymał status “GRAS" (ang. Generally Recognized as Safe), nadawany przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA), co oznacza, że jest produktem bezpiecznym [5].

Na tle całego rynku suplementów diety olej z wiesiołka wyróżnia się więc zarówno bezpieczeństwem, jak i szerokim spektrum działania. Jest to jeden z produktów, których działanie farmakologiczne zostało dokładnie przebadane i udowodnione. Poza wpływem na urodę kobiet, wykazuje on także szereg innych, bardzo korzystnych właściwości, dzięki czemu może być dobrym wyborem dla zdecydowanej większości kobiet na każdym etapie ich życia.

Bibliografia:

1.    https://www.termedia.pl/wartowiedziec/Nowy-standard-na-rynku-suplementow-diety,46776.html [ostatni dostęp: 16.03.2023]

2.    Raport PMR „Rynek suplementów diety w Polsce 2020. Prognozy rozwoju na lata 2020-2025”

3.    D. Wydro, Kwasy omega 3 i 6 w medycynie i kosmetologii. Wpływ doustnej suplementacji kwasami omega-3 i 6 na kondycję skóry – badanie pilotażowe, Acad. Aesthet. Anti-Aging Med. 2012, 4: 46–54

4.    A. Kaźmierska i in., Wpływ oleju z wiesiołka na skórę, ze szczególnym uwzględnieniem działania kwasu gamma-linolenowego (GLA), Kosmetologia Estetyczna, 4 / 2015 / vol. 4.

5.    D. Wydro, Kwas gamma-linolenowy (GLA) - suplement niezbędny, Academy of Aesthetic and Anti-aging Medicine. 2015. 56-67