Androlog – kiedy się udać i jak wygląda wizyta?

Lekarz androlog – czym się zajmuje?

Androlog jest specjalistą medycznym zajmującym się diagnozowaniem i leczeniem chorób i zaburzeń męskiego układu płciowego oraz zapobieganiem im. Obszar zagadnień związanych z pracą androloga jest szeroki i obejmuje kwestie dotyczące zaburzeń hormonalnych, seksualnych oraz reprodukcyjnych. W codziennej praktyce klinicznej problemami klinicznymi, z którymi najczęściej mierzą się androlodzy, są:

• obniżenie libido,
• zaburzenia seksualne (problemy z erekcją oraz przedwczesny wytrysk),
• problemy z płodnością.

Warto zaznaczyć, że wizyty u androloga mogą mieć także charakter profilaktyczny – związany z troską o zdrowie mężczyzny i zapobieganiem chorobom dotyczącym układu płciowego.

Ginekolog dla mężczyzn – kiedy warto skorzystać z pomocy specjalisty?

Istnieje kilka sytuacji klinicznych, w których warto skorzystać z pomocy lekarza androloga. Należą do nich między innymi:

• zaburzenia seksualne – lekarz androlog jest w stanie diagnozować oraz leczyć problemy związane z zaburzeniami erekcji i przedwczesnym wytryskiem;
• niepłodność męska – androlodzy specjalizują się w diagnozowaniu przyczyn niepłodności u mężczyzn, które mogą wynikać z problemów hormonalnych, zaburzeń spermatogenezy lub też wad układu moczowo-płciowego;
• zaburzenia hormonalne – lekarz androlog może zdiagnozować niedobór męskich hormonów płciowych (testosteronu) oraz wdrożyć odpowiednie postępowanie w celu unormowania ich poziomu; objawami mogącymi świadczyć o obniżonym poziomie testosteronu będą na przykład obniżenie nastroju, problemy z libido czy też spadek energii;
• drobne zabiegi – z uwagi na fakt, że najczęściej lekarze androlodzy są także specjalistami w dziedzinie urologii, mogą oni przeprowadzać zabiegi na męskich narządach płciowych, w tym między innymi korekty wad wrodzonych;
• aspekt estetyczny – w przypadku wystąpienia wskazań klinicznych lekarz androlog może przeprowadzać zabiegi estetyczne dotyczące prącia, takie jak jego powiększenie lub korekcja kształtu;
• aspekt profilaktyczny oraz edukacja zdrowotna – należy podkreślić, że mężczyźni powinni zgłaszać się do lekarza androloga nie tylko w przypadku wystąpienia patologicznych objawów bądź schorzeń, lecz także w celu profilaktyki chorób układu płciowego; lekarze androlodzy i urolodzy często prowadzą akcje edukacyjne mające na celu podniesienie świadomości mężczyzn na temat zdrowego stylu życia, wpływu diety i aktywności fizycznej na układ moczowo-płciowy, a także uczestniczą w akcjach profilaktycznych, takich jak bezpłatne badania USG jąder.

Urolog a androlog – do którego lekarza się zwrócić?

Andrologia to specjalność medyczna wywodząca się z urologii; znacząca większość lekarzy andrologów jest specjalistami urologii. Do urologa zgłaszają się pacjenci obu płci z problemami dotyczącymi układu moczowego, takimi jak: zbyt częste lub bolesne oddawanie moczu, nietrzymanie moczu czy choroby onkologiczne, jak na przykład rak nerki lub pęcherza. Z kolei lekarz androlog zajmuje się leczeniem tylko układu płciowego mężczyzn, w związku z tym zgłaszają się do niego pacjenci z problemami takimi jak: zaburzenia płodności, zaburzenia seksualne oraz wady narządów płciowych.

Jak się przygotować do wizyty u androloga?

Wizyta u androloga rozpoczyna się od dokładnego zebrania wywiadu dotyczącego stanu zdrowia, chorób przewlekłych, dolegliwości pacjenta i oczekiwanych rezultatów związanych z leczeniem. Następnie przeprowadzane jest badanie fizykalne. W związku z tym pacjent nie musi się specjalnie przygotowywać do wizyty, wystarczy zwykła higiena osobista przed wizytą. W przypadku problemów z płodnością należy zabrać ze sobą wynik wcześniej wykonanego badania nasienia. Częstą praktyką zalecaną przez lekarzy jest wcześniejsze przygotowanie listy pytań – pomaga to pacjentom w radzeniu sobie ze stresem.

Jeśli problem dotyczy zaburzeń płodności, do rozważenia przez pacjenta jest stawienie się na wizytę razem z partnerką.

Jak przebiega leczenie andrologiczne?

Przebieg leczenia andrologicznego zależy w pierwszej kolejności od problemu klinicznego, z jakim zgłasza się pacjent.

W przypadku zaburzeń hormonalnych przeprowadza się dogłębną diagnostykę dotyczącą poziomu, na którym dochodzi do upośledzenia wytwarzania lub uwalniania hormonów oraz przyczyn tego stanu. Następnie wdrażane jest postępowanie niefarmakologiczne mające na celu unormowanie poziomu tych substancji. Jeżeli wyżej wymienione działanie okaże się nieskuteczne lub pacjent jest niezdolny do wydzielania hormonów (na przykład u pacjentów po usunięciu jąder), wdraża się zewnętrzną podaż testosteronu.

W przypadku zaburzeń seksualnych leczenie andrologiczne także zależy od charakteru problemu. Zaburzenia erekcji mogą być powodowane przez niedobór męskich hormonów płciowych, problemy psychologiczne lub też choroby metaboliczne. W związku z tym przy zaburzeniach erekcji konieczne może być przeprowadzenie diagnostyki hormonalnej, pogłębionego wywiadu pod kątem zaburzeń psychologicznych oraz diagnostyki chorób współwystępujących (takich jak cukrzyca lub choroby układu krążenia). Leczenie andrologiczne może polegać na podaży środków farmakologicznych, leczeniu chorób ogólnoustrojowych lub skierowaniu do psychoterapeuty.

Zaburzenia płodności są stosunkowo trudnym tematem, ponieważ dotyczą nie tylko mężczyzny, ale również jego partnerki. Z tego powodu część andrologów sugeruje pacjentowi, aby rozważył stawienie się na wizytę wraz z nią. Wybór postępowania andrologicznego zależy od przyczyny niepłodności oraz wyników badań nasienia, dlatego ważne jest, aby na pierwszą wizytę pacjent zgłosił się z wynikami wcześniej wykonanego badania.

Jakie badania zleca lekarz androlog?

Androlog może zlecać badania krwi w celu oceny poziomu hormonów, w tym testosteronu, hormonu luteinizującego (LH), hormonu folikulotropowego (FH) oraz prolaktyny. Ponadto androlog może zlecać badania obrazowe, takie jak USG jąder czy prostaty, oraz badania genetyczne – pomocne zwłaszcza w przypadku zaburzeń płodności.

Piśmiennictwo:

1. Hofmann MC, Giwercman A. Andrology and humanities. Andrology 2022; 10(5): 823–824.
2. Perheentupa A. Andrology: the male factor. Semin Reprod Med 2023; 41(6): 211–212.
3. Oldenburg J. Hypogonadism and fertility issues following primary treatment for testicular cancer. Urol Oncol 2015; 33(9): 407–412.