Samobadanie jąder - jak je poprawnie wykonać?

Nowotwory jądra odpowiadają za co czwarte rozpoznanie nowotworu złośliwego u młodych, dorosłych mężczyzn, stanowiąc tym samym najczęściej występujące schorzenie onkologiczne w tej grupie [1]. Warto nadmienić, że choć są tak istotne w grupie wiekowej od 20. do 44. roku życia, to u młodszych oraz starszych osób płci męskiej występują znacznie rzadziej - z tego powodu stanowią łącznie “tylko” 1.6% wszystkich rozpoznań onkologicznych [1]. Jeśli chodzi o nowotwory dotyczące męskiego układu rozrodczego, z wiekiem coraz większy udział zaczyna mieć rak prostaty. 

Dlaczego tematyka samobadania jąder jest tak istotna? Najczęściej początkowe objawy nowotworu jądra nie są zbyt wyraźne, przez co młodzi mężczyźni zwyczajnie je bagatelizują [1]. Okazuje się jednak, że w zdecydowanej większości przypadków nowotworów jądra stwierdza się obecność guzka w jądrze lub zmianę jego konsystencji - nieprawidłowości, które łatwo można wyczuć, badając się samodzielnie. 

W tym momencie trzeba powiedzieć, że niemal wszystkie nowotwory jądra są skutecznie leczone. Wyróżniamy ich liczne typy, które nieco różnią się rokowaniem, ale nawet 100% przypadków ulega całkowitemu wyleczeniu [1]. Szanse te zmniejszają się, jeśli nowotwór zdąży się rozwinąć lub dać przerzuty - dlatego tak ważne jest regularne samobadanie jąder. 

Sam proces samobadania jąder jest bardzo prosty. Być może masz nawet pomysł, jak zrobić to intuicyjnie - pozwól jednak, że przybliżymy Ci ten proces krok po kroku. W ten sposób będziesz miał pewność, że prawidłowo przeprowadzisz samobadanie jąder i żadne niepokojące objawy nie umkną Twojej uwadze. 

Szczególną uwagę zwracaj na ewentualne guzki, zmiany rozmiaru czy konsystencji lub tkliwość i bolesność jądra. Niektórzy mężczyźni, u których zdiagnozowano raka jądra, zgłaszali także tępy ból w okolicy pachwiny lub ociężałość w mosznie [4]. 

Nie bagatelizuj żadnej niepokojącej Cię różnicy, nawet jeśli nie odpowiada ona cechom raka jądra. Każda zmiana powinna skłonić Cię do wizyty u lekarza, który dokładnie Cię zbada, zleci ewentualne badania dodatkowe i znajdzie przyczynę dolegliwości. 

Przede wszystkim - nie martw się na zapas, większość obserwowanych w samobadaniu zmian nie jest cechą raka jądra [3]. Niemniej, każdą z nich trzeba dokładnie sprawdzić. 

Najprawdopodobniej lekarz, do którego się zgłosisz, zleci Ci USG jąder - to bezpieczne i bezbolesne badanie. Kolejnym krokiem, niestety, może okazać się orchidektomia, czyli usunięcie jądra. Procedura ta służy nie tylko leczeniu (czyli usunięciu guza wraz z jądrem), ale również dalszej diagnostyce i jest nieunikniona [1].  

Pamiętaj jednak, że rak jądra to groźna choroba i jeśli ją zbagatelizujesz, to konsekwencje zdrowotne okażą się dużo gorsze niż usunięcie tego narządu. To nie powód do wstydu - powinieneś być dumny, że dbasz o swoje zdrowie! 

Na etapie dalszej diagnostyki lekarz prawdopodobnie zleci tomografię klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy, aby w razie potrzeby zaplanować dalsze leczenie radioterapeutyczne lub chemioterapeutyczne [1].