Szacowany czas czytania: 3 minut
Wypadanie macicy – przyczyny i zapobieganie
Wypadanie macicy to stan, w którym narządy płciowe kobiety tracą prawidłowe położenie, co może prowadzić do wysuwania się pochwy, szyjki macicy, a w skrajnych przypadkach także całej macicy. Jest to przykład zaburzeń statyki dna miednicy (czyli problemów z utrzymaniem narządów we właściwej pozycji w obrębie miednicy). Zmiany te nie tylko wpływają na komfort kobiety i wygląd narządów płciowych, ale również mogą powodować problemy z pęcherzem moczowym, jelitami i odbytnicą. Wypadanie macicy jest czasem porównywane do przepukliny, gdyż wiąże się z osłabieniem mięśni i powięzi (czyli tkanki łącznej) w okolicy miednicy.
Wypadanie macicy – przyczyny
Wypadanie macicy może być spowodowane przez różne czynniki ryzyka, które przyczyniają się do osłabienia mięśni i tkanek podtrzymujących narządy w miednicy. Do najważniejszych z nich należą:
- czynniki genetyczne – niektóre kobiety rodzą się z naturalnie słabszą tkanką łączną, co zwiększa ich podatność na tego typu zaburzenia;
- wady wrodzone – zaburzenia budowy miednicy lub kręgosłupa;
- ciąża i porody – zwłaszcza wielokrotne porody naturalne, szczególnie przy dużej masie urodzeniowej dziecka, mogą osłabić mięśnie dna miednicy;
- przewlekły kaszel – długotrwały kaszel może zwiększać ciśnienie na mięśnie dna miednicy;
- zaparcia – problemy z wypróżnieniem powodują częste parcie, które może uszkodzić mięśnie dna miednicy;
- wiek i menopauza – wraz z wiekiem, zwłaszcza w okresie pomenopauzalnym, mięśnie i tkanki stają się słabsze;
- otyłość – nadmierna masa ciała obciąża mięśnie dna miednicy;
- ciężka praca fizyczna – może uszkodzić mięśnie dna miednicy.
Objawy wypadania macicy
W zależności od stopnia nasilenia wypadanie macicy może być widoczne zarówno w stanie spoczynku, jak i podczas wysiłku fizycznego lub przy zwiększonym ciśnieniu wewnątrzbrzusznym (np. przy kaszlu, śmiechu lub parciu podczas korzystania z toalety). W ciągu dnia, pod wpływem grawitacji, objawy mogą się nasilać wieczorem, a rano bywać mniej dokuczliwe.
Do najczęstszych objawów należą:
- wysuwanie się pochwy lub macicy poza przedsionek pochwy;
- uczucie dyskomfortu lub pełności w okolicy pochwy;
- problemy z oddawaniem moczu lub stolca, jak również częstsze infekcje intymne lub zakażenia układu moczowego;
- urazy narządów intymnych, np. otarcia lub odparzenia;
- dyskomfort podczas stosunku.
Jak zapobiegać wypadaniu macicy?
Chociaż nie można wyeliminować wszystkich czynników ryzyka, istnieją sposoby na zmniejszenie szans na rozwój wypadania macicy:
- ćwiczenia mięśni dna miednicy – regularne ćwiczenia, takie jak ćwiczenia mięśni Kegla, pomagają wzmacniać mięśnie dna miednicy;
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała – zmniejsza obciążenie mięśni podtrzymujących macicę;
- unikanie nadmiernego parcia – szczególnie przy kaszlu, kichaniu lub podnoszeniu ciężarów;
- regularne badania ginekologiczne – pozwalają wcześnie wykryć problem i rozpocząć leczenie.
Leczenie wypadania macicy – pessary, operacja
Leczenie zależy od nasilenia objawów i może obejmować:
- pessary dopochwowe – specjalne wkładki, które pomagają podtrzymać macicę we właściwej pozycji. Są wykonane z medycznego silikonu i można je dopasować indywidualnie, co pozwala na ich komfortowe noszenie;
- operacje rekonstrukcyjne – w przypadku bardziej zaawansowanego wypadania macicy stosuje się metody chirurgiczne, które przywracają prawidłową pozycję narządów w miednicy. W przeszłości popularne było usunięcie macicy, jednak obecnie częściej stosuje się metody rekonstrukcji, aby zachować narząd.
Jak wzmocnić mięśnie dna miednicy?
Warto zadbać o zdrowe nawyki, które pomagają chronić mięśnie dna miednicy:
- odpowiednia pozycja podczas korzystania z toalety – korzystanie z podnóżka, który wymaga ustawienia nóg pod kątem około 35 stopni, może pomóc zmniejszyć napięcie w mięśniach dna miednicy;
- unikanie pośpiechu podczas wypróżnień – pozwala na naturalny przebieg tego procesu bez nadmiernego parcia;
- unikanie zaparć – ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości błonnika i płynów;
- oddawanie moczu bez nadmiernego przetrzymywania – zbyt długie trzymanie moczu w pęcherzu może osłabiać mięśnie dna miednicy.
Podsumowanie
Wypadanie macicy to schorzenie, które może dotknąć wiele kobiet, szczególnie w starszym wieku. Jednak wczesna profilaktyka i zdrowe nawyki mogą pomóc zmniejszeniu ryzyka lub opóźnieniu jego wystąpienia. Warto też pamiętać, że odpowiednie leczenie, zarówno zachowawcze, jak i chirurgiczne, może znacząco poprawić jakość życia.
Piśmiennictwo:
- Rechberger T, Bartuzi A, Perżyło K. Zaburzenia statyki narządu rodnego – przyczyny, diagnostyka, symptomatologia i leczenie. Prz Menopauz 2011; 10(3): 206–217.
- Doniec J, Jabłonka-Cieślik A. Zaburzenia statyki dna miednicy – rodzaje defektów dna miednicy mniejszej [w:] Baranowski W, Rogowski A (red). Uroginekologia. Medical Tribune Polska, Warszawa 2018.
- Surkont G, Wlaźlak E, Suzin J. Operacyjne leczenie zaburzeń statyki narządu płciowego u kobiet – gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy. Prz Urol 2006; 38(4): 35–40.