Bezpieczny seks - profilaktyka chorób wenerycznych
Choroby przenoszone drogą płciową to infekcje, do których dochodzi w trakcie stosunku seksualnego. Jakie są ich objawy? W jaki sposób się przed nimi zabezpieczyć?
Choroby weneryczne są grupą infekcji wirusowych lub bakteryjnych transmitowanych drogą płciową. Oznacza to, że zakażenie jest przenoszone z człowieka na człowieka w trakcie stosunku seksualnego - waginalnego, oralnego lub analnego. Warto zaznaczyć, że do zakażenia nie dochodzi poprzez korzystanie ze wspólnej toalety, używanie tych samych przedmiotów [1].
Choroby przenoszone drogą płciową - czy jest się czego obawiać?
Niektóre choroby przenoszone drogą płciową przez długi okres przebiegają bezobjawowo, nie oznacza to jednak, że są one obojętne dla organizmu. Wręcz przeciwnie, nieleczone zakażenie może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, np.: zwiększenia ryzyka zakażenia wirusem HIV, bezpłodności w przypadku chlamydiozy lub rzeżączki, uszkodzenia układu nerwowego w przebiegu kiły, uszkodzenia wątroby w związku z zakażeniem WZWB lub rozwoju raka szyjki macicy w wyniku zakażenia wirusem HPV [1,2]. Dodatkowo, jeżeli choruje kobieta ciężarna, zakażenie może być przeniesione na dziecko w trakcie życia płodowego, porodu lub późniejszego karmienia piersią. Wiąże się to z narażeniem noworodka na wystąpienie wad wrodzonych, utratę życia, zdrowia lub zmaganie się z poważnymi powikłaniami w późniejszym okresie [2].
Czy można zarazić się od osoby, która nie miała żadnych objawów?
Zdecydowana większość chorób przenoszonych drogą płciową przebiega bezobjawowo. Niestety, brak objawów nie oznacza, że dana osoba nie jest zakaźna i ryzyko, że przeniesie chorobę dalej jest tylko nieznacznie niższe niż u osoby chorującej objawowo. Dobrym przykładem jest zakażenie wirusem opryszczki narządów płciowych. Szacuje się, że aż 87% nosicieli wirusa nigdy nie miało objawów i nie zostało zdiagnozowanych, natomiast nawet w przypadku bezobjawowego przebiegu, wydalanie wirusa następuje przez ok. 10% dni w ciągu roku [1].
Choroby weneryczne - objawy
Objawy chorób przenoszonych drogą płciową są zróżnicowane i zależą od czynnika etiologicznego. Poniżej znajdziesz najważniejsze objawy związane z zakażeniem najczęstszymi patogenami [1,2].
Zakażenia bakteryjne (chlamydioza, rzeżączka) i pierwotniakowe (rzęsistkowica)
- śluzowo - ropny wyciek z cewki moczowej,
- upławy u kobiet,
- zaburzenia oddawania moczu (pieczenie, zwiększone parcie),
- nieprawidłowe krwawienie z pochwy,
- ból w podbrzuszu,
- w przypadku mężczyzn ból lub obrzęk jądra,
- dyspareunia, czyli ból w trakcie stosunku,
- zapalenie spojówek - w przebiegu chlamydiozy lub rzeżączki [1, 3, 4, 5];
Zakażenie krętkiem kiły
- mimo że kiła także jest infekcją bakteryjną, jej objawy znacznie się różnią. W pierwszej fazie zakażenia dochodzi do rozwoju niebolesnego owrzodzenia, które po kilku tygodniach samoistnie zanika. W kolejnych fazach mogą wystąpić uogólnione zmiany skórne. W przypadku braku leczenia, na przestrzeni lat, dochodzi do uszkodzenia układu nerwowego i innych narządów [1];
Zakażenia wirusowe
- objawem opryszczki narządów płciowych (HSV-2) są pojawiające się pęcherzyki, które następnie pękają i pozostawiają bolesne owrzodzenia. W przypadku pierwszorazowej infekcji mogą także wystąpić objawy ogólne takie jak gorączka, bóle mięśni i osłabienie [1];
- zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) wiąże się ze zwiększeniem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy. Infekcja zwykle przebiega bezobjawowo, jednak u niektórych mogą rozwinąć się narośla skórne w okolicach intymnych, zwane kłykcinami kończystymi [1];
- infekcja wirusem HIV może przez wiele lat przebiegać bezobjawowo lub z łatwymi do zignorowania objawami, np. uogólnionym powiększeniem węzłów chłonnych. Czasami, w ciągu kilku dni lub tygodni od zakażenia występują objawy grypopodobne. Niemniej, przy braku leczenia dochodzi do upośledzenia odporności i rozwinięcia pełnoobjawowego AIDS [6].
Choroby weneryczne - czy można je wyleczyć?
Obecnie całkowicie wyleczalne są tylko chlamydia, rzeżączka, kiła i rzęsistkowicą. W przypadku pozostałych chorób, powodowanych przez wirusa HIV, wirusa brodawczaka ludzkiego, wirusa opryszczki narządów płciowych lub WZW B nie ma możliwości eradykacji wirusa i dostępne jest tylko leczenie objawowe [2].
Zapobieganie chorobom przenoszonym drogą płciową
Zgodnie z zasadą lepiej zapobiegać niż leczyć, najlepszą metodą zabezpieczenia jest skorzystanie z metod barierowych, czyli z prezerwatywy - damskiej lub męskiej. Mimo, że prezerwatywy nie chronią całkowicie przed zakażeniem chorobami, w których przebiegu pojawiają się okołogenitalne zmiany skórne, czyli np.: wirusem opryszczki, wirusem brodawczaka ludzkiego lub kiłą, znacznie zmniejszają ryzyko przeniesienia choroby. Warto zaznaczyć, że by zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób wenerycznych należy zabezpieczyć się nie tylko przed stosunkiem waginalnym, ale także oralnym bądź analnym. Ważne jest także unikanie stosunków seksualnych po alkoholu lub spożyciu substancji psychoaktywnych, ze względu na zwiększone ryzyko stosunku bez prawidłowego zabezpieczenia. W przypadku profilaktyki zakażenia wirusem HIV dostępna jest profilaktyka przed lub poekspozycyjna
Dodatkowo, na rynku dostępna jest bezpieczna i skuteczna szczepionka chroniąca przed zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego, dzięki czemu znacznie zmniejsza się ryzyko rozwoju raka szyjki macicy. Szacuje się, że szczepienie pozwoli na uratowanie milionów kobiet na całym świecie.
Na zakończenie, w przypadku zmiany partnera lub partnerki zawsze warto wykonać badania przesiewowe, w ramach okazania szacunku i dbania o zdrowie swoje i swojego partnera [1,2].
Referencje:
- https://www.cdc.gov/std/general/default.htm (ostatni dostęp 08.12.2021)
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-(stis) (ostatni dostęp 08.12.2021)
- https://emedicine.medscape.com/article/214823-clinical (ostatni dostęp 09.12.2021)
- https://emedicine.medscape.com/article/218059-overview (ostatni dostęp 10.12.2021)
- https://emedicine.medscape.com/article/230617-clinical (ostatni dostęp 10.12.2021)
- https://emedicine.medscape.com/article/211316-overview (ostatni dostęp 10.12.2021)