Plamienie przed okresem

Co oznacza brązowa wydzielina z pochwy przed okresem?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto ustalić kilka faktów: jak obfita jest wydzielina, ile lat ma pacjentka, ile trwa plamienie, a także czy występują dodatkowe objawy – ból w czasie stosunku lub oddawania moczu, brzydki zapach wydzieliny, świąd i pieczenie w okolicach intymnych. Są to informacje niezwykle pomocne dla ginekologa.

Plamienie przed okresem – epidemiologia

Niemal 80% kobiet doświadcza w swoim życiu różnego typu plamień niezwiązanych z menstruacją. Przyczyny plamień przed okresem są zróżnicowane, a większość z nich nie jest groźna. U młodych pacjentek, które dopiero zaczynają miesiączkować, plamienia są częste i wynikają z częściowej niedojrzałości hormonalnej.

Diagnostykę może ukierunkować ustalenie, ile dni przed okresem pojawia się omawiany objaw oraz czy rzeczywiście jest to plamienie, czy może krwawienie. Plamienie 2 dni przed spodziewaną miesiączką może być po prostu początkiem menstruacji i nie powinno budzić niepokoju. Plamienie tydzień przed okresem częściej wynika z zaburzeń hormonalnych – zdarza się u pacjentek z zespołem policystycznych jajników, niedoczynnością tarczycy lub zaburzeniami wydzielania progesteronu (niedomoga ciałka żółtego). Sama obecność plamienia nie jest jednak równoznaczna z rozpoznaniem powyższych zaburzeń. Do postawienia prawidłowej diagnozy konieczna jest szersza ocena ginekologiczna i/lub endokrynologiczna. Plamienie, któremu towarzyszą nieprzyjemny zapach i/lub świąd czy pieczenie okolic intymnych, może być objawem infekcji i wymaga konsultacji ginekologicznej w celu leczenia. Plamienie pojawiające się jeszcze wcześniej – ok. 12–14 dni przed okresem – i występujące cyklicznie może być związane z owulacją.

Plamienia nieregularne i trudne do przewidzenia mogą zdarzać się w czasie stosowania antykoncepcji hormonalnej (zarówno w postaci tabletek albo plastrów, jak i hormonalnych wkładek wewnątrzmacicznych) – to częsty objaw niepożądany, zwykle ustępujący po kilku miesiącach. Jeśli jednak utrzymuje się przewlekle, konieczna jest konsultacja z prowadzącym lekarzem ginekologiem.

Brązowe plamienie przed okresem a ciąża

Czy plamienie przed okresem oznacza ciążę? W czasie zagnieżdżenia (implantacji) zarodka w macicy może dojść do niewielkiego krwawienia, które objawia się plamieniem w terminie spodziewanej miesiączki. Jest ono zwykle dużo mniej obfite od krwawienia menstruacyjnego i trwa krócej.

Jak odróżnić plamienie implantacyjne od plamienia przed okresem? Bez dodatkowych badań jest to zazwyczaj trudne, ponieważ zarówno kolor, jak i ilość wydzieliny mogą być mylące. Warto wykonać apteczny test ciążowy w terminie oczekiwanej miesiączki, a potem kolejny po 2–3 dniach, jeśli mimo wyniku ujemnego miesiączka się nie pojawiła.

Plamienie przed okresem – objawy

Plamienie przed okresem może przybierać różne formy. Wydzielina może mieć różowe, czerwone, brązowe lub brązowo-czerwone zabarwienie. Zwykle nie ma zapachu i nie towarzyszą jej dodatkowe dolegliwości, jak pieczenie czy świąd. Różowe plamienie przed okresem bywa związane z niewielkim uszkodzeniem śluzówki pochwy, np. w czasie stosunku seksualnego lub aplikacji leków dopochwowych.

Niepokojącym objawem jest zwłaszcza jasnoczerwone plamienie przed okresem, które pojawia się nieregularnie, po współżyciu i któremu towarzyszy dyskomfort okolic intymnych. Na nieprawidłowe plamienia powinny też zwrócić szczególną uwagę kobiety w wieku około- i pomenopauzalnym – występowanie plamień na tym etapie życia wymaga pilnej konsultacji ginekologicznej w celu wykluczenia zmian nowotworowych w obrębie macicy i przydatków (jajników, jajowodów).

U pacjentek, które poza plamieniem niezwiązanym z miesiączką obserwują gorączkę i/lub nasilone bóle podbrzusza, również konieczna jest pilna konsultacja ginekologiczna. Wymienione objawy mogą świadczyć o poważnym zakażeniu w obrębie miednicy mniejszej, a to – jeśli nie jest leczone – stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia.

Diagnostyka plamień przed okresem

Diagnostyka plamień przed okresem powinna zacząć się od wizyty ginekologicznej, w trakcie której lekarz zbada pacjentkę i na podstawie wywiadu i wyników badań oceni, czy istnieje powód do niepokoju. Wykonuje też USG transwaginalne (przezpochwowe), oceniające jamę macicy i przydatki, a w razie potrzeby zleci dodatkowe badania laboratoryjne.

Plamienie przed okresem – leczenie

Nie każde plamienie przed okresem wymaga leczenia – w pierwszej kolejności należy ustalić przyczynę. Jeśli plamienie towarzyszy infekcji, konieczne staje się leczenie przyczynowe za pomocą antybiotyków (zwykle stosowanych miejscowo) lub leków przeciwgrzybiczych. Plamienie wywołane implantacją nie wymaga leczenia, jest zmianą fizjologiczną powiązaną z ciążą.

Czasami ginekolog za zgodą pacjentki włącza doustne leczenie hormonalne (antykoncepcja hormonalna), aby ograniczyć krwawienia/plamienia międzymiesiączkowe. Postępowanie takie stosuje się w przypadku stwierdzenia dolegliwości na podłożu zaburzeń hormonalnych.

Piśmiennictwo

1. Coll Capdevila C. Dysfunctional uterine bleeding and dysmenorrhoea. Eur J Contracept Reprod Health Care 1997; 2(4): 229–237.
2. Kaunitz AM. Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Ginekol Dypl 2002; 4: 60–71.
3. Munro MG. Medical management of abnormal uterine bleeding. Obstet Gynecol Clin North Am 2000; 27(2): 287–304.
4. Wolff E, Duleba A. Poszukiwanie farmakologicznych sposobów postępowania w nieprawidłowych krwawieniach macicznych. Ginekol Dypl 2006; 42: 37–44.