"Łóżkowe" problemy mężczyzn. Jak sobie z nimi radzić?

Jakie są najczęstsze zaburzenia seksualne u mężczyzn?

Najczęstszym zaburzeniem seksualnym występującym u mężczyzn są problemy ze wzwodem. Polegają one na braku zdolności do osiągnięcia i/lub utrzymania erekcji w czasie stosunku seksualnego. Niestety, dla wielu osób wciąż jest to temat tabu, z którym wstydzą się zgłosić się do lekarza. Wśród starszej populacji utarło się również przeświadczenie, że zaburzenia erekcji to naturalny element starzenia, który należy zaakceptować. Nie jest to jednak prawdą. Wykazano, że wdrożenie leczenia i przywrócenie prawidłowych funkcji seksualnych podwyższa samoocenę i pozytywnie wpływa na samopoczucie i jakość życia mężczyzn [1]. 

Często występującym zaburzeniem jest również wytrysk przedwczesny, czyli dolegliwość, w której wytrysk zawsze lub prawie zawsze, występuje w ciągu jednej minuty od rozpoczęcia penetracji waginalnej. Mężczyzna odczuwa brak zdolności do jego opóźnienia, jak również związany z tym stres, niepokój, frustrację, co może prowadzić do unikania zbliżeń [2]. 

Mężczyźni cierpią również z wielu rzadszych przyczyn m.in.: obniżonego libido, wytrysku opóźnionego, dyspareunii (bólu narządów płciowych, który pojawia się przed, w trakcie lub po stosunku) oraz innych zaburzeń seksualnych [1,3]. 

Kiedy warto zgłosić się do lekarza?

Zaburzenia seksualne mogą znacznie pogorszyć jakość życia mężczyzny. Większość z nich można jednak łatwo zdiagnozować oraz skutecznie leczyć. Warto pamiętać, że wstępną diagnostykę oraz terapię mogą prowadzić lekarze rodzinni. W niektórych przypadkach konieczna jest jednak pomoc specjalisty - seksuologa lub urologa [2]. Co ważne, dysfunkcje seksualne mogą być objawem chorób wewnętrznych, np. cukrzycy, zaburzeń hormonalnych, chorób sercowo-naczyniowych, niewydolności wątroby, schyłkowej niewydolność nerek czy raka prostaty. Bardzo ważne jest więc jak najszybsze zgłoszenie się do lekarza [1]. 

Do zaburzenia zdrowia seksualnego mężczyzn przyczynia się również szereg czynników psychicznych, relacyjnych czy społeczno-kulturowych. Ryzyko dysfunkcji zwiększają m.in.:

• uzależnienie od alkoholu, papierosów, leków lub narkotyków,
• niezdrowy styl życia, mała aktywność fizyczna, zaburzenia odżywiania,
• stres, zaburzenia lękowe, depresja,
• problemy z intymnością, konflikty w związku,
• brak edukacji seksualnej [1].

Na funkcje seksualne wpływają również niektóre leki, m.in. te o działaniu psychotropowym i antydepresyjnym, leki stosowane w leczeniu nadciśnienia, cukrzycy czy chorób prostaty. Co ważne, chorzy, którzy podejrzewają, że przyczyną zaburzeń seksualnych są stosowane leki, nie powinni odstawiać ich samodzielnie. W takim przypadku należy zgłosić się do lekarza, który może zmodyfikować terapię lub zalecić zmiany w stylu życia. [1]

Jak wygląda diagnostyka zaburzeń seksualnych?

Diagnostyka zaburzeń seksualnych opiera się przede wszystkim na starannie zebranym wywiadzie. Lekarz może zapytać o różne aspekty życia seksualnego, ale również o zdrowie psychiczne, fizyczne, przyjmowane leki czy poglądy na religię i kulturę. Do postawienia rozpoznania stosuje się także różnego typu kwestionariusze, np. skalę twardości członka, kwestionariusz oceny życia seksualnego mężczyzn czy skale IPE i PEP stosowane w diagnostyce wytrysku przedwczesnego. Lekarz może również wystawić skierowanie na badania laboratoryjne, takie jak poziom glukozy, lipidów, testosteronu i prolaktyny. Często, aby rozpoznać przyczynę zaburzeń seksualnych, konieczne są także badania oceniające czynność układu krążenia i układu nerwowego [1,2].

Metody leczenia zaburzeń seksualnych u mężczyzn

Terapia zaburzeń seksualnych skupia się na eliminacji ich przyczyn oraz objawów. Bardzo dużą rolę w leczeniu odgrywają psychoterapia i poradnictwo seksuologiczne. W leczeniu wykorzystuje się również metody farmakologiczne, a niekiedy także chirurgiczne. Należy pamiętać, że zaburzenia seksualne są często złożonym problemem wynikającym zarówno z przyczyn organicznych, jak i psychogennych. [1]. 

Do najczęstszych zaburzeń seksualnych mężczyzn zaliczamy problemy ze wzwodem oraz wytrysk przedwczesny. Poniżej przedstawiamy metody ich leczenia:

Lekami pierwszego rzutu, w zaburzeniach erekcji są inhibitory PDE-5, czyli sildenafil (powszechnie znany jako “viagra”), tadalafil i wardenafil. W terapii wykorzystuje się ponadto:

• leczenie hormonalne testosteronem, 
• iniekcje leków do ciał jamistych (alprostadilu, papaweryny),
• urządzenia próżniowe (vacuum constriction devices – VCD),
• wszczepiane chirurgicznie protezy prącia,
• chirurgię naczyń prącia [1]. 

W leczeniu wytrysku przedwczesnego stosuje się natomiast:

• leki z grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) np. paroksetynę, sertalinę, 
• leki z grupy inhibitorów 5-PDE w połączeniu z SSRI w przypadku współistniejących zaburzeń erekcji,
• leki miejscowo znieczulające np. lidokainę [2].

Warto pamiętać, że ogromny wpływ na zdrowie seksualne mężczyzn ma również modyfikacja stylu życia - rezygnacja z używek, zdrowa dieta i regularny wysiłek fizyczny mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń [1].

Podsumowanie

W przypadku wystąpienia dysfunkcji seksualnej warto szukać profesjonalnej pomocy. Schorzenia te dotyczą znacznego odsetka populacji a ich wyleczenie wiąże się z odczuwalną poprawą jakości życia. Co więcej, za zaburzeniami seksualnymi kryją się często poważne choroby, których leczenie warto rozpocząć jak najszybciej. Nie należy więc zwlekać z udaniem się do lekarza [2].

Referencje:

1. Balon R., Taylor Segraves R.: Clinical Manual of Sexual Disorders. American Psychiatric Association Publishing, 2009
2. Lew-Starowicz Z. Klinika zaburzeń seksualnych w praktyce lekarza rodzinnego – rekomendacje. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2012;15(1):140-142.
3. Lew-Starowicz Z., Skrzypulec V.:Podstawy Seksuologii. PZWL, 2010