Szacowany czas czytania: 3 minut
Brunatne plamy na skórze
Brunatne plamy na skórze są powszechnym problemem dermatologicznym, który nie tylko może wpływać na estetykę i samoocenę pacjenta, ale również okazać się objawem poważniejszej choroby. Przebarwienia te mogą pojawić się na różnych częściach ciała, takich jak twarz, ramiona, dłonie, dekolt, plecy czy też brzuch. Nazywane są również plamami soczewicowatymi lub wątrobowymi (choć nie są one bezpośrednio związane z funkcją wątroby). W artykule zostaną omówione przyczyny, diagnostyka i możliwości leczenia powyższych zmian skórnych.
Brunatne plamy na skórze - przyczyny
Brunatne plamy mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Jedną z najczęstszych przyczyn jest nadmierne narażenie na promieniowanie UV ze słońca lub lamp słonecznych. Długotrwałe ekspozycje na promieniowanie UV prowadzą do nadprodukcji melaniny, barwnika odpowiedzialnego za kolor skóry. To nadmiar melaniny skupia się w pewnych obszarach skóry, tworząc plamy o brązowym kolorze. Inną przyczyną plam soczewicowatych może być starzenie się skóry, ponieważ proces ten może prowadzić do nieprawidłowego rozkładu melaniny – nazywamy je wówczas plamami starczymi.
Inne czynniki, które mogą przyczyniać się do powstawania brunatnych plam na skórze, to:
- Hormonalne zmiany w czasie ciąży (pojawiające się plamy nazywane są ostudą ciężarnych), hormonalna terapia zastępcza (HTZ) czy antykoncepcja hormonalna również mogą przyczyniać się do powstawania plam na skórze.
- Niektóre choroby skórne, na przykład łuszczyca, trądzik różowaty czy atopowe zapalenie skóry.
- Długotrwałe zażywanie niektórych leków, takich jak leki przeciwhistaminowe, antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) czy leki przeciwnadciśnieniowe (ostudy polekowe).
- Reakcja na urazy lub stan zapalny w obrębie skóry (na przykład blizny po trądziku).
Dodatkowo wyróżnia się osobną grupę tak zwanych znamion skórnych (barwnikowych), do których zalicza się między innymi: znamię płaskie, znamię błękitne, znamię Spitz, znamię Suttona i znamię Beckera.
Wymienione zmiany mają charakter łagodny jednak, aby jednoznacznie odróżnić je od czerniaka, złośliwego nowotworu skóry (oraz błon śluzowych lub błony naczyniowej oka), należy zasięgnąć opinii dermatologa.
Brunatne plamy na skórze - diagnostyka
Diagnoza brunatnych plam na skórze zwykle polega na ocenie ich wyglądu oraz zebraniu wywiadu od pacjenta dotyczącego historii tych zmian. Znamiona ocenia się przy użyciu dermatoskopu – urządzenia optycznego z zestawem soczewek powiększających obraz, wyposażonego w źródło światła. Lekarz zazwyczaj pyta również o objawy towarzyszące, takie jak swędzenie, pieczenie czy ból. W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie biopsji skóry w celu potwierdzenia diagnozy. Istotnym może być również wykonanie dodatkowych badań w celu wykluczenia innych chorób skórnych, jednak zależy to od całości obrazu klinicznego.
Brunatne plamy na skórze - leczenie
Leczenie brunatnych plam na skórze zależy od ich przyczyny i stopnia zaawansowania. Istnieje wiele metod, które mogą pomóc w redukcji plam i poprawie wyglądu skóry. Jednym z najważniejszych kroków jest unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce i regularne stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Należy również nosić ochronę przeciwsłoneczną, taką jak kapelusz i ubrania z długimi rękawami, aby zminimalizować kontakt skóry z promieniowaniem UV.
Dodatkowo można stosować kremy rozjaśniające. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii należy skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać odpowiednie zalecenia dotyczące dawkowania i trwania leczenia.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić terapię laserową lub chemiczną. Terapia laserowa polega na zastosowaniu wiązki światła o odpowiedniej długości fali, która skierowana jest na obszary z plamami. Światło laserowe jest pochłaniane przez melaninę w plamach, co powoduje jej rozpad i stopniową redukcję przebarwień. Terapia chemiczna z kolei polega na stosowaniu substancji chemicznych, które złuszczają powierzchowną warstwę skóry, pobudzając regenerację i redukcję plam.
W niektórych przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą pożądanych rezultatów, lekarz może zdecydować się na procedury inwazyjne, takie jak krioterapia czy zabiegi laserowe, które polegają na zamrożeniu lub usuwaniu górnych warstw skóry zawierających plamy.
W przypadku zdiagnozowania czerniaka stosuje się leczenie operacyjne, immunoterapię, leczenie molekularne czy chemioterapię – wybór rodzaju leczenia zależy między innymi od stopnia zaawansowania nowotworu.
Podsumowanie
Brunatne plamy na skórze są powszechnym problemem dermatologicznym, który może wpływać na pewność siebie i jakość życia. Najważniejszym jednak jest wykluczenie czerniaka. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do powstawania plam, takich jak nadmierne narażenie na słońce, starzenie się skóry, zmiany hormonalne czy choroby dermatologiczne. Ważne jest ustalenie dokładnej przyczyny powstawania plam przez lekarza dermatologa, który może zaproponować odpowiednie metody leczenia, takie jak unikanie promieniowania UV, stosowanie kremów rozjaśniających, terapię laserową, chemiczną lub procedury inwazyjne. Każdy przypadek jest indywidualny, dlatego kluczowe jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia optymalnego planu leczenia.
Brunatne plamy na skórze - najczęstsze pytania
1. Jak wyglądają plamy wątrobowe na ciele?
Plamy wątrobowe mają zazwyczaj brązowy kolor i mogą różnić się rozmiarem i kształtem: większe lub mniejsze, pojedyncze lub zgrupowane w większe obszary. Ich powierzchnia może być gładka lub lekko nierówna.
2. Jakie choroby powodują pojawianie się plam?
Plamy na skórze mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak: nadmierne narażenie na słońce, starzenie się skóry, zmiany hormonalne, a także niektóre choroby infekcyjne, reakcje polekowe, zaburzenia ukrwienia, zmiany niedokrwienne, naczyniaki, teleangiektazje. Ważne jest ustalenie dokładnej przyczyny plam przez lekarza.
3. Jak pozbyć się brązowych plam na skórze?
Usunięcie brązowych plam może wymagać zastosowania różnych metod, w zależności od ich przyczyny. Regularne stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym i unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce jest ważne. Dodatkowo, kremy rozjaśniające, terapia laserowa, chemiczna lub krioterapia mogą być skutecznymi metodami w redukcji plam na skórze. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia najlepszego planu leczenia dla danego przypadku.
4. Co oznaczają brązowe plamy na brzuchu?
Brązowe plamy na brzuchu mogą mieć różne przyczyny, takie jak nadmierne narażenie na słońce, starzenie się skóry, ciąża lub niektóre choroby skórne. Dokładna diagnoza powinna być ustalona przez lekarza na podstawie wyglądu plam oraz dodatkowych objawów i historii pacjenta.
Konsultacja merytoryczna: Mirosław Niedbała, specjalista medycyny rodzinnej
Referencje:
1. Gajewski P. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2022 (Polska)
2. Jabłońska S, Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022 (Polska)
3. Kimberlin DW. i wsp. Red Book (2021): Report of the Committee on Infectious Diseases (32nd Edition). American Academy of Pediatrics, Itasca, IL 2021 (USA)
4. Davis LE i wsp. Current state of melanoma diagnosis and treatment. Cancer Biol Ther. 2019;20(11):1366-1379.