Nie lekceważ miażdżycy - ta choroba to “cichy zabójca”

Co to jest miażdżyca?

Miażdżyca tętnic to niezwykle powszechna choroba charakteryzująca się stanem zapalnym naczyń wynikającym z tworzenia się w ich ścianie tak zwanych blaszek miażdżycowych. 

Blaszki miażdżycowe rozwijają się powoli - powstają stopniowo w obrębie ścian naczynia, przede wszystkim z cząsteczek cholesterolu. Istniejące zmiany zwężają światło tętnic, co obniża przepływ krwi i - co za tym idzie - zmniejsza wydajność dostarczania tlenu do zaopatrywanych przez nie narządów.

Miażdżyca dotyczy niemal wszystkich naczyń organizmu, ale na szczególną uwagę zasługuje choroba wieńcowa serca. Jest ona spowodowana powstawaniem blaszek miażdżycowych w obrębie tętnic wieńcowych, a więc tych, które odpowiadają za zaopatrzenie w tlen serca [1], i jest ściśle powiązana ze zwiększonym ryzykiem zawału serca.

Należy jednak pamiętać, że miażdżyca może dotykać także naczyń zaopatrujących mózg (co może skutkować rozwojem udaru mózgu) czy tętnic obwodowych (np. kończyn dolnych - charakterystycznym objawem tej choroby jest chromanie przestankowe, czyli ból w obrębie podudzia lub uda po przejściu pewnego dystansu) [1, 2].

Miażdżyca a zaburzenia lipidowe

Wskazuje się, że czynnikiem mającym największy wpływ na powstawanie blaszek miażdżycowych jest wysoki poziom cholesterolu LDL [3], tzw. “złego cholesterolu”. Więcej na ten temat przeczytają Państwo w naszym artykule “Zaburzenia lipidowe - co oznacza “wysoki cholesterol”?”. 

Należy przy tym pamiętać, że nie bez wpływu na rozwój blaszek miażdżycowych (również w kontekście wpływu na poziom lipidów i lipoprotein w osoczu krwi) pozostaje styl życia ze szczególnym uwzględnieniem jakości diety, zachowania należnej masy ciała oraz aktywności fizycznej. Ogromny wpływ na rozwój tego schorzenia posiada także używanie tytoniu czy cukrzyca.

Najlepszą prewencją (metodą zapobiegania) miażdżycy jest prewencja zaburzeń lipidowych, co pozwala na ograniczenie ryzyka sercowo-naczyniowego. W celu zminimalizowania ryzyka rozwoju miażdżycy należy wprowadzić do swojego życia następujące zasady [4]:

• unikanie ekspozycji na tytoń w jakiejkolwiek postaci,
• stosowanie zdrowej diety z ograniczeniem tłuszczów nasyconych,
• uwzględnienie w diecie produktów pełnoziarnistych, warzyw, owoców i ryb,
• włączenie aktywności fizycznej,
• wyleczenie nadwagi/otyłości - więcej na ten temat przeczytają Państwo w artykule “Leczenie farmakologiczne otyłości jako uzupełnienie zmiany stylu życia”,
• obniżenie stężenia LDL-C w osoczu krwi oraz wyrównanie innych parametrów lipidowych,
• kontrola cukrzycy.

W erze wszechobecnej nadwagi i otyłości warto pamiętać, że są one czynnikiem silnie powiązanym z zaburzeniami lipidowymi. 

Nie lekceważ miażdżycy

Problem miażdżycy jest tak istotny nie tylko ze względu na fakt, że może powodować uciążliwe objawy, m.in. ból wieńcowy czy chromanie przestankowe. Przede wszystkim, miażdżyca jest niezwykle niebezpieczna i nie bez powodu bywa nazywana “cichym zabójcą”.

Choroby sercowo-naczyniowe - których główną składową są schorzenia związane z miażdżycą - są odpowiedzialne za ponad 4 miliony zgonów w Europie każdego roku [4]. 

Spoglądając na sprawę z perspektywy globalnej, nie sposób zapomnieć o fakcie, że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) podaje wprost: choroby sercowo-naczyniowe są najczęstszą przyczyną zgonów, odpowiadając za około 32% śmierci na całym świecie [2]. 

Czy da się “odwrócić” miażdżycę tętnic?

Zaawansowanej miażdżycy nie da się “odwrócić”, dlatego tak ważne jest, aby chorobę nie tylko leczyć, ale również jej zapobiegać. Niemniej, należy pamiętać, że jest to proces przewlekły i długotrwały, a więc wprowadzenie zmian do swojego życia niewątpliwie przyniesie pożądany efekt.

Warto pamiętać, aby poza prowadzeniem zdrowego trybu życia poddawać się regularnym badaniom przesiewowym z uwzględnieniem lipidogramu czy pomiaru stężenia glukozy na czczo. Miażdżycy lepiej nie lekceważyć - to “cichy zabójca”.

Referencje

1. Atherosclerosis - What Is Atherosclerosis? | NHLBI, NIH. (2022). National Heart, Lung and Blood Institute. https://www.nhlbi.nih.gov/health/atherosclerosis [ostatni dostęp: 06.08.2022 r.]
2. Cardiovascular diseases (CVDs). (2021). World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds) [ostatni dostęp: 06.08.2022 r.]
3. Libby P. The changing landscape of atherosclerosis. Nature. 2021 Apr;592(7855):524-533. doi: 10.1038/s41586-021-03392-8. Epub 2021 Apr 21. PMID: 33883728.
4. Wytyczne ESC/EAS dotyczące postępowania w dyslipidemiach: jak dzięki leczeniu zaburzeń lipidowych obniżyć ryzyko sercowo naczyniowe, 
   https://ptkardio.pl/wytyczne/36-wytyczne_esceas_dotyczace_postepowania_w_dyslipidemiach [ostatni dostęp: 05.08.2022 r.]