Czy mam astmę? Charakterystyczne objawy napadu astmy

Jak objawia się napad astmy?

Podstawową cechą astmy jest przewlekły stan zapalny oskrzeli, który prowadzi do ich nadreaktywności, zalegania w nich czopów śluzowych oraz do obrzęku śluzówki. Konsekwencją jest napadowa obturacja dróg oddechowych, czyli zwężenie ich światła i zmniejszenie przepływu powietrza przez płuca. Objawia się to napadami duszności, świszczącym oddechem, uczuciem ucisku w klatce piersiowej i kaszlem. Dolegliwości te pojawiają się najczęściej w nocy lub rano i mają zmienne nasilenie. U niektórych chorych objawy są łagodne i ustępują samoistnie, jednak zdarza się też że mogą prowadzić do stanu zagrożenia życia. Napad astmy może być spowodowany całym szeregiem różnych czynników. Przeważnie powodem jest infekcja dróg oddechowych, ale mogą to być również dym tytoniowy, alergeny, zanieczyszczenie powietrza, stres, ekscytacja, zmiana temperatury czy też wysiłek fizyczny [2].

Pierwsza pomoc w ciężkim napadzie astmy

Jeżeli ktoś z Twoich bliskich ma napad astmy, pamiętaj o kilku krokach, które możesz podjąć, aby mu pomóc:

1.    Postaraj się uspokoić chorego -  panika może prowadzić do pogorszenia objawów,

2.  Pomóż mu znaleźć i przyjąć posiadane leki. Każda osoba chorująca na astmę powinna mieć przy sobie inhalator z lekiem rozszerzającym drogi oddechowe. Jeżeli ich nie ma -  wezwij pogotowie ratunkowe,

3.  Ustaw chorego w dogodnej dla niego pozycji (korzystna jest zazwyczaj pozycja siedząca) i poluzuj mu ubranie.

4. Będąc w pomieszczeniu, un

ikaj otwierania okien gdy na zewnątrz panują niskie temperatury - zimne powietrze może nasilić atak astmy. 

Ciężki napad astmy może być stanem zagrożenia życia. Jeśli u chorego wystąpi duże zwężenie dróg oddechowych i zaobserwujesz objawy niedotlenienia np. zasinienie ust i skóry, trudności z mówieniem, senność lub  utratę przytomności – natychmiast zadzwoń pod numer 112 i wezwij pomoc [5].

Jak diagnozuję się dychawicę oskrzelową?

Pierwszym etapem diagnostyki jest szczegółowy wywiad. Lekarz może zadawać Ci pytania dotyczące czasu i nasilenia objawów, charakteru kaszlu, duszności czy innych dolegliwości [3]. Może również zapytać o choroby przewlekłe, szczególnie te o podłożu alergicznym, ponieważ często współistnieją z astmą. Należą do nich między innymi: atopowe zapalenie skóry, alergie pokarmowe, alergiczny nieżyt nosa i alergiczne zapalenie spojówek [4].

Jeśli odpowiedzi będą sugerować astmę, możesz otrzymać skierowanie na badanie spirometryczne. Polega ono na oddychaniu według instrukcji personelu, przy pomocy specjalnego urządzenia, które pozwala na ocenę objętości wdychanego i wydychanego powietrza, pojemności Twoich płuc i ewentualnego stopnia obturacji czyli zwężenia światła dróg oddechowych. Niekiedy w skład badania wchodzi również próba rozkurczowa, czyli badanie spirometryczne poprzedzone podaniem leku rozszerzającego drogi oddechowe. Lekarz może również wystawić skierowanie na badanie RTG klatki piersiowej, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów na przykład przewlekłe zakażenia. W celu oceny kontroli astmy, wykonuje się regularne pomiary szczytowego przepływu powietrza (PEF). Jest to łatwe badanie, możliwe do wykonania w warunkach domowych za pomocą pikflometru.

Sposoby leczenia

Celem leczenia jest kontrola objawów i zminimalizowanie ryzyka zaostrzeń i wystąpienia powikłań astmy. Dobrze kontrolowana astma nie powinna ograniczać aktywności życiowej, wybudzać w nocy, a objawy nie powinny pojawiać się częściej niż dwa razy w tygodniu [3]. W zależności od stopnia kontroli astmy i reakcji na leczenie, lekarz może zalecić różny zestaw leków, standardowo stosuje się:

• Leki tzw. ratunkowe - przynoszące ulgę podczas napadu astmy. Przede wszystkim są to beta-2-mimetyki krótkodziałające (SABA) w inhalatorze. 
• Leki kontrolujące przebieg choroby - stosowane przewlekle, zmniejszają stan zapalny i redukują ryzyko zaostrzeń. Najczęściej stosowane są glikokortykosteroidy wziewne w połączeniu z formoterolem, czyli lekiem rozkurczającym oskrzela [3,4].

Jeżeli leczenie nie przynosi satysfakcjonujących efektów, lekarz może zwiększyć dawkę dotychczasowych leków lub dodać kolejne.

Ważnym aspektem leczenia astmy są również metody pozafarmakologiczne. Należy do nich unikanie czynników wyzwalających napady i zaprzestanie palenia tytoniu. Nie można zapominać również o zdrowej diecie, regularnej aktywności fizycznej i redukcji masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości [3].

Podsumowanie

Astma to przewlekła choroba dotykająca zarówno dorosłych, jak i dzieci. Napad astmy objawia się dusznością, świszczącym oddechem, uczuciem ucisku w klatce piersiowej i kaszlem. Dobrze kontrolowana astma nie powinna powodować istotnych dolegliwości i ograniczać Twojej codziennej aktywności. Pamiętaj, że nieleczona może prowadzić do zaostrzeń, a nawet trwałych zmian w płucach, dlatego ważne jest regularne przyjmowanie leków.  

Referencje:

1.Dharmage, S. C., Perret, J. L. and Custovic, A. (2019) ‘Epidemiology of asthma in children and adults’, Frontiers in Pediatrics, 7(JUN), pp. 1–15. doi: 10.3389/fped.2019.00246.

2.Mims, J. W. (2015) ‘Asthma: Definitions and pathophysiology’, International Forum of Allergy and Rhinology, 5(May), pp. S2–S6. doi: 10.1002/alr.21609

3.Książkiewicz, A. et al. (2020) ‘Management and treatment of bronchial asthma in adults and children on the basis of new guidelines’, Postepy Higieny i Medycyny Doswiadczalnej, 74, pp. 283–300. doi: 10.5604/01.3001.0014.3290.

4.Asthma, G. I. for (2021) ‘Global Straregy For Asthma Management And Prevention’, pp. 1–217. 

5.Hammett, E. Medical emergencies: asthma. BDJ Team 5, 18008 (2018).