Szacowany czas czytania: 5 minut
Zapalenie tęczówki oka – przyczyny, objawy i leczenie
Zapalenie tęczówki oka to schorzenie, które wpływa na jeden z kluczowych elementów układu wzrokowego. Tęczówka, czyli “kolorowa część oka”, jest częścią przedniego odcinka błony naczyniowej oka (tzw. naczyniówki) i reguluje ilość światła wpadającego do gałki ocznej. Jej zapalenie może prowadzić do szerokiej gamy objawów, od dyskomfortu do poważnych zaburzeń widzenia.
Co jest przyczyną zapalenia tęczówki?
Zapalenie tęczówki oka może mieć różnorodne przyczyny. Często jest wynikiem reakcji autoimmunologicznej, w której układ odpornościowy organizmu atakuje własne tkanki narządu wzroku. Schorzenie to może być również związane z innymi chorobami autoimmunologicznymi, przede wszystkim spondyloartropatiami takimi jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera), łuszczycowe zapalenie stawów czy choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jelita). Czynniki genetyczne, w tym obecność w surowicy antygenu HLA-B27, mogą predysponować do wystąpienia zapalenia tęczówki.
Osobną grupą przyczyn zapalenia tęczówki są infekcje, w tym zakażenie wirusem opryszczki zwykłej (HSV), ospy wietrznej (VZV), gruźlica czy kiła.
Ponadto, opisuje się również heterochromiczne zapalenie Fuchsa, które ma nieznaną etiologię i należy do przewlekłej postaci zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej.
Zapalenie tęczówki – objawy
Objawy zapalenia tęczówki mogą być różnorodne w zależności od postaci. Do objawów w postaci ostrej należą:
- intensywny ból oka, który może promieniować w kierunku czoła i skroni,
- nadwrażliwość na światło (fotofobia), która sprawia, że osoba unika jasnego światła,
- zaczerwienienie i obrzęk tęczówki,
- rozszerzenie źrenicy i niemożność jej kurczenia w reakcji na zmiany oświetlenia,
- pogorszenie ostrości widzenia (w różnym stopniu).
Objawy w postaci przewlekłej są podobne, jednak mniej intensywnie wyrażone, co przyczynić się może do opóźnienia w postawieniu rozpoznania.
Heterochromiczne zapalenie Fuchsa pojawia się w jednym oku. Charakterystyczną cechą tej choroby jest jaśniejszy odcień tęczówki w oku dotkniętym zapaleniem, co skutkuje różnicą w kolorze tęczówek - tak zwaną heterochromią. Rozwój zapalenia jest powolny i trwa latami, nie powodując dolegliwości aż do momentu, gdy nasilają się powikłania choroby, w szczególności zaćma i wtórna jaskra.
Zapalenie tęczówki – rozpoznanie
Rozpoznanie zapalenia tęczówki opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym oraz badaniu okulistycznym. Lekarz okulista oceni wygląd tęczówki, źrenicy oraz innych struktur narządu wzroku podczas badania w lampie szczelinowej. Koniecznym może okazać się poszerzenie zakresu badania, na przykład o badanie dna oka, które pozwala ocenić ewentualne zmiany wewnątrz oka.
Leczenie zapalenia tęczówki
W przypadku zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej, czyli tęczówki, zazwyczaj stosuje się miejscowe krople zawierające kortykosteroidy – jest to pierwsza linia terapeutyczna. Jeśli krople nie okażą się być wystarczające, kortykosteroidy mogą być podawane miejscowo, za pomocą zastrzyków lub doustnie
W przypadku wyboru pierwszej z opcji okulista ma do dyspozycji iniekcje podspojówkowe lub okołogałkowe (rzadziej w tym rodzaju zapalenia). Po podaniu zastrzyku działanie leków utrzymuje się od kilku tygodni do 3 miesięcy.
W sytuacji, gdy istnieje konieczność zastosowania leczenia doustnego (leczenie miejscowe nie przynosi wystarczających rezultatów lub rozpoznano przewlekłe zapalenie błony naczyniowej oka, które stanowi zagrożenie dla utraty wzroku) można je zastosować zarówno jako uzupełnienie do terapii iniekcyjnej, jak i niezależną opcję terapeutyczną. Dodatkowo, w leczeniu wykorzystuje się leki rozszerzające źrenicę.
Jeśli przyczyną zapalenia jest znana etiologia zakaźna, wykorzystuje się leczenie celowane w danych jednostkach chorobowych, na przykład doustne leki przeciwwirusowe przy zakażeniu wirusem ospy wietrznej lub półpaśca.
W przypadku heterochromatycznego zapalenia Fuchsa, skutecznego leczenia samego zapalenia nie ma - terapia skupia się na leczeniu powikłań.
Podsumowanie
Zapalenie tęczówki oka to schorzenie wymagające natychmiastowej interwencji medycznej. Przyczyny mogą być różnorodne, ale w większości przypadków związane są z reakcją autoimmunologiczną.
Objawy takie jak ból oka, nadwrażliwość na światło czy zaczerwienienie oka są charakterystyczne dla tej choroby i zmuszają pacjenta do niezwłocznej wizyty u okulisty. Diagnoza opiera się na badaniu okulistycznym i ewentualnych badaniach dodatkowych.
Leczenie zapalenia tęczówki obejmuje terapię farmakologiczną stosowaną w różnych formach (miejscowo krople, zastrzyki lub doustnie). Wszelkie objawy zapalenia tęczówki oka powinny być skonsultowane z lekarzem okulistą w celu szybkiej diagnozy i odpowiedniego leczenia.
Referencje
- 1. Bakunowicz-Łazarczyk, A., Grzybowski, A. (2020). Okulistyka. Edra Urban & Partner.
- 2. Niżankowska M. H. (2007). Okulistyka - podstawy kliniczne. PZWL
- B. Gurnani, J. Kim, K. Tripathy i wsp. Iritis. [Aktualizacja 27.02.2023]. W: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Dostęp na 08.08.2023: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430909/