Ból głowy po alkoholu - czy można wziąć lek przeciwbólowy?

Dlaczego boli głowa po alkoholu?

Alkohol i skutki jego spożycia znane są ludzkości od czasów, gdy został odkryty. Mimo tak długiej znajomości, nie udało się jednoznacznie ustalić, co powoduje cały szereg nieprzyjemnych objawów wynikających ze spożycia nadmiernej ilości alkoholu [1,2]. Tak samo jak nie odkryto leku, który mógłby je zniwelować. 

Do nieprzyjemnych skutków wypicia nadmiernej ilości alkoholu zaliczamy:

• ból głowy,
• nudności,
• wymioty,
• światłowstręt,
• biegunki,
• ograniczenie zdolności poznawczych,
• brak koncentracji,
• złe samopoczucie.

Za powstanie tych dolegliwości odpowiedzialnych jest kilka czynników. Wynikają one zarówno z obecności produktów rozkładu alkoholu, jak i procesów jego metabolizmu [1,2].

Odwodnienie

Alkohol wpływa na działanie hormonu zwanego wazopresyną. Zahamowanie jego aktywności powoduje wzmożoną utratę wody z organizmu. Wraz z nią usuwane są także elektrolity. Równowagę wodno - elektrolitową zaburza też sam proces metabolizmu alkoholu, do którego potrzebne są duże ilości wody i glukozy [1,2].

Aldehyd octowy

Jednym z produktów przemiany alkoholu jest aldehyd octowy. To jeden z powodów bólu głowy po alkoholu. Oprócz tego odpowiada za wymioty, nudności, nadmierną potliwość i szybkie tętno [2].

Rodzaj alkoholu

W zależności od wybranego trunku, ból głowy po wypiciu alkoholu może różnić się nasileniem. Upraszczając, im czystszy alkohol, tym słabszy kac. Kluczowe jest tutaj występowanie dodatkowych składników - napoje takie jak whiskey, bourbon, koniak, wina czy wysokoprocentowe ciemne piwa zawierają dodatkowe substancje, które odpowiadają m. in. za smak czy zapach. Niestety, ich obecność jest związana z częstszym występowaniem objawów zatrucia alkoholowego. Ponadto, w niektórych napojach alkoholowych, szczególnie nieznanego pochodzenia, może występować toksyczny metanol [1,2].

Tabletka na ból głowy po alkoholu?

Co zatem zrobić, jeśli rano po zakrapianej imprezie budzimy się z silnym bólem głowy, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie? Lek przeciwbólowy bez recepty może okazać się szybkim i łatwym rozwiązaniem. Zanim jednak po niego sięgniesz, warto chwilę się zastanowić.

Najpopularniejszym lekiem przeciwbólowym dostępnym nie tylko w aptekach, ale także na stacjach benzynowych czy w sklepach, jest paracetamol. Istnieje duża szansa, że właśnie taki znajdziesz rano w domu. Niestety, jest to najgorszy możliwy wybór. 

Paracetamol na ból głowy

Paracetamolu nie wolno stosować na ból głowy po spożyciu alkoholu. W normalnych warunkach lek ten metabolizowany jest przez wątrobę. W procesie tym powstaje niewielka ilość toksycznego metabolitu, który jednak jest natychmiastowo neutralizowany. U zdrowego człowieka system ten działa sprawnie, co czyni paracetamol jednym z najbezpieczniejszych leków na ból.

Alkohol wykorzystuje te same systemy enzymatyczne co paracetamol. W wyniku tego toksyczny metabolit paracetamolu ulega nagromadzeniu i może powodować uszkodzenia wątroby. Efekt ten jest mocniejszy w przypadku osób, które systematycznie spożywają duże ilości alkoholu. Jednorazowe zażycie tabletki paracetamolu u osoby, która zazwyczaj stroni od alkoholu, nie jest niebezpieczne, ale wciąż nie zaleca się tego połączenia [1,3,9].

Aspiryna na kaca?

Innym popularnym lekiem jest aspiryna, czyli kwas acetylosalicylowy. To również nie jest najlepszy wybór. Kwas acetylosalicylowy należy do NLPZ-tów, grupy leków, których jednym z działań niepożądanych są krwawienia z przewodu pokarmowego i owrzodzenia żołądka. Dzieje się tak z powodu wpływu leku na śluzówkę - leki z tej grupy zmniejszają produkcję ochronnego śluzu, a także podrażniają błonę śluzową. Skutkiem tego mogą być wspomniane owrzodzenia i krwawienia z układu pokarmowego oraz ból brzucha [6].

Pyralgina na “dzień po”?

Pyralgina, czyli metamizol, na ból głowy po spożyciu alkoholu również nie jest zalecana. Chociaż ryzyko uszkodzeń żołądka jest małe, to metamizol jest znanym lekiem o działaniu hepatotoksycznym (szkodliwym dla wątroby). Nie powinien być także lekiem pierwszego wyboru w leczeniu jakiegokolwiek bólu [4].

Co z ibuprofenem?

Do leków o podobnym działaniu do aspiryny możemy zaliczyć ibuprofen, ketoprofen i deksketoprofen. Stanowią one nieco bezpieczniejszy wybór niż aspiryna, chociaż wciąż mogą nasilać ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego. Ponadto takie połączenia są niebezpieczne dla nerek [5,7].

Jaki bezpieczny lek na ból głowy po alkoholu?

Należy pamiętać, że żadne leki przeciwbólowe nie są w pełni bezpieczne dla organizmu w połączeniu z alkoholem. Niebezpieczeństwo nasila się wraz z wzrostem ilości i częstotliwości spożywania alkoholu. Osoby, które cierpią na choroby współistniejące wątroby, nerek lub układu pokarmowego powinny zasięgnąć opinii lekarza w sprawie najbezpieczniejszych dla nich leków przeciwbólowych.

W jaki sposób pozbyć się bólu głowy po alkoholu?

Niestety, najlepszym lekarstwem na kaca jest niedopuszczenie do jego powstania. Nie zawsze musi to oznaczać całkowitą rezygnację z alkoholu.

• Dbaj o odpowiednie nawodnienie - zarówno w trakcie spożywania alkoholu, jak i po spożyciu. Mądrym wyborem będzie zastosowanie wody mineralnej lub napoju izotonicznego - domowego lub gotowego, np. w postaci elektrolitów z dobrym składem w saszetkach lub tabletkach. Kolorowe, słodzone napoje gazowane nie są zalecane.
• Zachowaj umiar.
• Wybierz czysty alkohol - mieszanie wielu trunków, przepijanie wódki piwem to praktyki, które gwarantują kaca. 
• Zjedz solidny posiłek - pokarm zmniejsza wchłanianie alkoholu, odżywiony organizm lepiej radzi sobie z przetwarzaniem alkoholu i jego szkodliwych metabolitów.
• Zrezygnuj z palenia papierosów - nikotyna oraz inne substancje zawarte w dymie papierosowym negatywnie wpływają na samopoczucie po spożyciu napojów wysokoprocentowych.
• Leki przeciwbólowe stosuj w ostateczności - najlepiej po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.

Bibliografia:

1. Swift, R., & Davidson, D. 1998. Alcohol hangover: mechanisms and mediators. Alcohol health and research world, 22(1), 54–60.
2. Palmer, E., Tyacke, R., Sastre, M., Lingford-Hughes, A., Nutt, D. and Ward, R., 2019. Alcohol Hangover: Underlying Biochemical, Inflammatory and Neurochemical Mechanisms. Alcohol and Alcoholism, 54(3), 196-203.
3. ChPL APAP
4. ChPL Pyralgina
5. ChPL Ibuprofen Hasco
6. ChPL Aspirin
7. Baxter, K. (2009). Stockley's drug interactions pocket companion 2009, 24. Pharmaceutical Press.