Na czym polega rehabilitacja pulmonologiczna?

Wróć do listy Data:
Lek. Katarzyna Gugała
Lek. Katarzyna Gugała

Spis treści:

Kto może zostać skierowany na rehabilitację pulmonologiczną?

Zgodnie z definicją American Thoracic Society oraz European Respiratory Society, pod pojęciem rehabilitacja pulmonologiczna należy rozumieć kompleksową, zindywidualizowaną interwencję terapeutyczną, która ma na celu poprawę stanu fizycznego oraz psychicznego pacjentów z przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego.

Celem terapii jest nie tylko efekt doraźny, ale również promowanie długoterminowych zachowań prozdrowotnych. Dowiedziono bowiem, że skutecznie łagodzi ona duszność, zwiększa wydolność wysiłkową oraz poprawia jakość życia pacjentów. 

Rehabilitacja pulmonologiczna ma zastosowanie u osób ze schorzeniami takimi jak:

  • przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
  • śródmiąższowe choroby płuc (takie jak sarkoidoza czy pylica),
  • rozstrzenie oskrzeli,
  • mukowiscydoza,
  • astma oskrzelowa,
  • nadciśnienie płucne,
  • rak płuc,
  • stan po operacji zmniejszającej objętość płuc (np. lobektomia, czyli usunięcie jednego płata płuca),
  • stan po przeszczepieniu płuc [1].

Główne filary rehabilitacji pulmonologicznej

Rehabilitacja pulmonologiczna może przyjmować zróżnicowaną formę, w zależności od stanu pacjenta oraz schorzenia, na które cierpi. Ma ona jednak pewne nierozłączne składowe, do których należą [1]:

  • wysiłek fizyczny - mający na celu przede wszystkim zwiększenie wydolności, co pozwala na złagodzenie objawów; powinien obejmować zarówno ćwiczenia aerobowe, mobilizacyjne, jak i siłowe,
  • edukacja - w kontekście choroby, działania układu oddechowego czy samooceny nasilenia objawów, ale także wpływu stylu życia na stan zdrowia i samopoczucie,
  • zmiana stylu życia - z uwzględnieniem czynników, które z perspektywy pacjenta mogą nie być związane z układem oddechowym, np. zdrowe odżywianie się,
  • wsparcie psychologiczne.

Choć program terapii jest organizowany przez ośrodek, w którym jest ona prowadzona, to samo świadczenie reguluje Narodowy Fundusz Zdrowia. W jaki sposób jest zorganizowana ta forma leczenia w Polsce?

Rehabilitacja pulmonologiczna a Narodowy Fundusz Zdrowia

Rehabilitacja lecznicza, w przypadku schorzeń pulmonologicznych, może być przeprowadzana w dwóch formach [4]:

  • w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego - dotyczy pacjentów przewlekle chorych, którzy nie wymagają całodobowego nadzoru medycznego,
  • w warunkach stacjonarnych - w przypadku konieczności kompleksowych czynności rehabilitacyjnych wymagających całodobowej opieki.

Rehabilitacja pulmonologiczna w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego

W tym przypadku świadczenie gwarantowane obejmuje rehabilitację pulmonologiczną z wykorzystaniem metod subterraneoterapii, czyli środowisk podziemnych [5]. Technika ta jest obecnie rozwijana w licznych uzdrowiskach, lecz u jej korzeni stoi m.in. kopalnia w Wieliczce wraz ze zlokalizowanymi tam komorami solnymi.

Na tego typu leczenie może skierować lekarz odpowiednich poradni, tj. rehabilitacji, gruźlicy i chorób płuc, alergologii, laryngologii czy pulmonologii. Trwa ono od 14 do 24 dni, co ustala indywidualnie lekarz odpowiedniego ośrodka dziennego [5].

Rehabilitacja pulmonologiczna w warunkach stacjonarnych

Rehabilitacja pulmonologiczna realizowana wraz całodobową opieką medyczną dotyczy pacjentów, których choroba dotyka w większym nasileniu. Tę formę leczenia można zaplanować na okres do trzech tygodni.

W związku z tym, skierować mogą na nią nie tylko lekarze wyżej wymienionych poradni, ale także pracujący na oddziałach [6]: 

  • pulmonologicznym, 
  • chirurgii klatki piersiowej, 
  • gruźlicy i chorób płuc, 
  • kardiologicznym, 
  • laryngologicznym, 
  • chorób wewnętrznych, 
  • alergologicznym, 
  • onkologii, 
  • pediatrycznym (w przypadku rehabilitacji pulmonologicznej wieku rozwojowego).

Opracował Paweł Pobudejski

Referencje

  1. Spruit MA, Singh SJ, Garvey C, ZuWallack R, Nici L, Rochester C, Hill K, Holland AE, Lareau SC, Man WD, Pitta F, Sewell L, Raskin J, Bourbeau J, Crouch R, Franssen FM, Casaburi R, Vercoulen JH, Vogiatzis I, Gosselink R, Clini EM, Effing TW, Maltais F, van der Palen J, Troosters T, Janssen DJ, Collins E, Garcia-Aymerich J, Brooks D, Fahy BF, Puhan MA, Hoogendoorn M, Garrod R, Schols AM, Carlin B, Benzo R, Meek P, Morgan M, Rutten-van Mölken MP, Ries AL, Make B, Goldstein RS, Dowson CA, Brozek JL, Donner CF, Wouters EF; ATS/ERS Task Force on Pulmonary Rehabilitation. An official American Thoracic Society/European Respiratory Society statement: key concepts and advances in pulmonary rehabilitation. Am J Respir Crit Care Med. 2013 Oct 15;188(8):e13-64. doi: 10.1164/rccm.201309-1634ST. Erratum in: Am J Respir Crit Care Med. 2014 Jun 15;189(12):1570. PMID: 24127811.
  2. Spruit MA. Pulmonary rehabilitation. Eur Respir Rev. 2014 Mar 1;23(131):55-63. doi: 10.1183/09059180.00008013. PMID: 24591662; PMCID: PMC9487255. 
  3. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej 
  4. Narodowy Fundusz Zdrowia. Informacje o świadczeniach. Rehabilitacja lecznicza. https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/informacje-o-swiadczeniach/informacje-o-pozostalych-swiadczeniach/ [ostatni dostęp: 28.12.2022 r.]
  5. Ministerstwo Zdrowia. Rehabilitacja lecznicza w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego. https://www.gov.pl/web/zdrowie/rehabilitacja-lecznicza-w-warunkach-osrodka-lub-oddzialu-dziennego [ostatni dostęp: 28.12.2022 r.]
  6. Ministerstwo Zdrowia. Rehabilitacja lecznicza w warunkach stacjonarnych. https://www.gov.pl/web/zdrowie/rehabilitacja-lecznicza-w-warunkach-stacjonarnych [ostatni dostęp: 28.12.2022 r.]
Wróć do listy Przejdź dalej