Szacowany czas czytania: 5 minut
Syndrom Widzenia Komputerowego (CSV)
Syndrom Widzenia Komputerowego – Computer Vision Syndrome (CSV) określany również jako cyfrowe zmęczenie oczu został po raz pierwszy opisany pod koniec XX wieku. Obecnie American Academy of Ophthalmology definiuje ten syndrom jako grupę problemów z oczami i widzeniem wynikającą z przedłużonej pracy przy komputerach, tabletach, e–czytnikach oraz ekranach telefonów komórkowych, które są konsekwencją przede wszystkim wzmożonego wysiłku do widzenia z bliskiej odległości.
We współczesnym świecie używanie komputerów i smartfonów jest bardzo powszechne. Związane jest nie tyko z pracą zawodową, ale również z naszą aktywnością pozazawodową. Zdecydowana większość z nas nie wyobraża sobie już życia bez ciągłego kontaktu z internetem, który jest zarówno źródłem informacji, jak i rozrywki.
Korzystanie z wszelkich urządzeń cyfrowych, stawia przed naszymi oczami niebywałe wyzwania, inne niż pozostałe czynności wymagające użycia wzroku.
Nie bez znaczenia są także warunki pracy przy ekranach monitorów, takie jak temperatura, wilgotność powietrza oraz sztuczne oświetlenie, często o dużym natężeniu.
Typowymi dla CSV objawami są: suche, piekące, przekrwione oczy, czasem nadmierne łzawienie. Może wystąpić zamglone widzenie, dwojenie, zaburzenia widzenia barwnego i poczucia kontrastu. Często występują zaburzenia widzenia z bliska, z daleka oraz problemy z ostrym widzenie, gdy po przedłużonej pracy z monitorem przenosimy wzrok na obiekty bardziej oddalone. Wielu pacjentów skarży się na szeroko pojęte uczucie zmęczenia wzroku, tzw. astenopię. Występujące często nasilone bóle głowy są konsekwencją dużego i długotrwałego wysiłku akomodacyjnego, który spowodowany jest koncentracją na bliskich obrazach.
Przewlekłej pracy siedzącej przy komputerach często towarzyszy nieprawidłowa postawa, co dodatkowo powoduje ból szyi, pleców oraz ogólne zmęczenie i znużenie.
Około 64-90% użytkowników komputerów, smartfonów i tabletów skarży się na przynajmniej jeden z objawów typowych dla Syndromu Widzenia Komputerowego, a częstość tych objawów istotnie wzrasta, gdy czas spędzony przy monitorach przekracza cztery godziny dziennie.
Dolegliwości wynikające z CVS poza dyskomfortem są również przyczyną naszej zmniejszonej produktywności, a nawet błędów w wykonywanej pracy.
Na Syndrom Widzenia Komputerowego zapadają nie tylko osoby dorosłe pracujące przy monitorach, lecz także dzieci spędzające dużo czasu, grając w gry i korzystając z aplikacji na komputerach, tabletach czy telefonach.
Podstawą leczenia CVS jest zrozumienie fizjologii leżącej u podstaw rozwoju tego problemu. Głównym powodem dolegliwości jest rozwój zespołu suchego oka. Jest on podobny jak podczas przedłużonej pracy z tekstem drukowanym, jednak tu jest bardziej nasilony. Wynika ze spadku częstość i amplitudy mrugania. Konsekwencją tego jest wzmożona ekspozycja rogówki na wysychanie.
Kolejną przyczyną dolegliwości są zaburzenia akomodacji oraz wergencji. Zbyt długa praca z bliską odległością powoduje niedomogę lub nadmierny przykurcz mięśnia rzęskowego odpowiedzialnego za akomodację. Utrudnia to jego szybkie rozluźnienie się przy spojrzeniu w dal, dając efekt zamazanego widzenia a w dłuższej perspektywie i ból głowy. Długie skupianie się na pracy z bliska powoduje również napięcie w mięśniach głowy, szyi oraz barków, co może potęgować ból głowy i uczucie uogólnionego zmęczenia.
Długotrwała praca z ekranem cyfrowym i bliską odległością może powodować również zaburzenia wergencji. Zaburzenia konwergencji i dywergencji są niewątpliwie większe u osób z wyjściową egzoforią.
Punktem wyjścia w leczeniu CSV powinna być konsultacja okulistyczna celem wykluczenia innych patologii narządu wzroku, w szczególności wad refrakcji, które mogą nasilać objawy. Konieczna jest właściwa korekcja okularowa, nawet małego astygmatyzmu, a w przypadku stwierdzenia, np. dysfunkcji gruczołów Meiboma – jej terapia.
Kolejnym elementem walki z objawami cyfrowego zmęczenia oczu jest odpowiednia higiena pracy. Podczas pracy przy komputerze należy pamiętać o prawidłowej postawie ciała, odpowiednim ustawieniu monitora. W pomieszczeniu nie powinno być za gorąco, a wilgotność powietrza nie może być niższa niż 50%.
Bardzo ważne jest częste mruganie oraz robienie regularnych przerw w pracy wzrokowej - co 20-30 minut powinniśmy spojrzeć na odległy o 6m przedmiot przez 20 sekund.. Pozwalają one rozluźnić napięcie spowodowane koncentracją wzroku na małych odległościach.
Istotnym elementem profilaktyki są ćwiczenia oczu. Polegają one na wykonywaniu ruchów gałek ocznych w płaszczyźnie pionowej, poziomej oraz okrężnie. Dobry relaks dla wzroku daje zakrycie oczu dłońmi i spojrzenie w ciemną przestrzeń przez kilkanaście sekund.
Z objawami suchości oczu możemy poradzić sobie stosując odpowiednie krople nawilżające. Podstawą są krople pozbawione konserwantów o odpowiednim składzie. Głównym składnikiem w kroplach nawilżających jest kwas hialuronowy (HA). Poza dużą zdolnością wiązania wody -1 cząsteczka HA wiąże 250 cząsteczek wody - ma on właściwości gojące, przeciwzapalne oraz ochronne. Najlepszym wyborem są preparaty zawierające wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy o dużym stężeniu. Zdecydowanie dłużej utrzymują się one na powierzchni oka, a zatem dłużej dają efekt terapeutyczny i nawilżający zawartych w nim składników. Z badań naukowych wynika, że precorneal residence time wynosił 11.1 minut dla 0.2% HA, a 23.5 minuty dla 0.3% HA. Jak się okazuje wzrost stężenia kwasu hialuronowego o 50% skutkuje wydłużeniem aż o 100% czasu nawilżenia powierzchni oka.