Lordoza

Co to jest lordoza?

Kręgosłup człowieka nie jest prostą strukturą, ponieważ uniemożliwiałoby to prawidłową ruchomość i zaburzało poruszanie się. Patrząc na kręgosłup z boku, można zobaczyć charakterystyczne wygięcia ku przodowi i ku tyłowi. Wygięcie osi kręgosłupa w przód nazywane jest lordozą i występuje fizjologicznie (w zdrowym kręgosłupie) w odcinkach szyjnym i lędźwiowym. Z kolei wygięcie osi kręgosłupa w tył to kifoza – obecna w odcinkach piersiowym i krzyżowym. Lordoza i kifoza nie są więc stanami patologicznymi, lecz naturalnymi krzywiznami kręgosłupa.

Dlaczego dochodzi do zaburzenia krzywizn kręgosłupa?

Główną przyczyną zaburzeń jest nieprawidłowy styl życia, związany z nadmierną ilością czasu spędzanego w pozycji siedzącej, najczęściej przy biurku, przed ekranem komputera. Brak aktywności fizycznej lub znikoma aktywność, a także nadmierna masa ciała sprzyjają pogłębianiu się zmian, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym. Za zniesienie fizjologicznej lordozy mogą odpowiadać również urazy (spowodowane np. wypadkami komunikacyjnymi).

Samo zniesienie lordozy szyjnej nie jest jeszcze powodem bólu kręgosłupa. Za bezpośrednie przyczyny bólu można uznać uszkodzenia korzeni nerwowych, pierścieni włóknistych krążka międzykręgowego, płytki granicznej kręgu czy tylnej i przedniej części opony twardej. Zniesiona lordoza szyjna predysponuje m.in. do dyskopatii, a konkretniej – do przepukliny jądra miażdżystego i uszkodzenia pierścienia włóknistego.

Pogłębiona lordoza lędźwiowa i szyjna pojawia się głównie jako wynik nadmiernej masy ciała, zmniejszenia siły mięśniowej na skutek niewielkiej aktywności fizycznej oraz pracy w pozycji wymuszonej.

Jakie są objawy zaburzeń lordozy?

Najczęstszym objawem problemów z krzywiznami kręgosłupa jest ból o różnym nasileniu, występujący zwykle pod koniec dnia.

W przypadku zaburzeń lordozy szyjnej objawy mogą obejmować także drętwienie i mrowienie kończyn górnych, szyjnopochodne bóle głowy oraz zawroty głowy.

Przy zaburzonej lordozie lędźwiowej objawy to przede wszystkim ból i napięcie w dolnej części pleców, rzadziej – bóle promieniujące do kończyn dolnych czy pośladków.

W przypadku pogłębionej lordozy lędźwiowej objawy składają się na wadę postawy nazywaną plecami wklęsłymi. Poza pogłębieniem lordozy występują wówczas: przodopochylenie miednicy, rozciągnięcie i osłabienie mięśni pośladkowych wielkich, kulszowo-goleniowych i brzucha (charakterystycznie wypięcie brzucha – lordoza lędźwiowa), nadmierne napięcie w pozycji zbliżenia przyczepów mięśni biodrowo-lędźwiowego, prostego uda, prostownika uda, prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego i czworobocznego lędźwi. Pozornie ograniczone zaburzenie w odcinku lędźwiowym może więc skutkować licznymi niekorzystnymi zmianami w układzie ruchu, a także prowadzić do zmian przeciążeniowych w innych obszarach układu kostno-mięśniowego.

Zobacz także:

Skolioza - przyczyny, objawy, leczenie

Dystrofie mięśniowe

Czy zawsze sport to zdrowie? Jak dbać o swoje stawy

Diagnostyka lordozy

Na rozpoznanie nadmiernego spłaszczenia lub pogłębienia fizjologicznej lordozy pozwala badanie czynnościowe kręgosłupa, które może zostać przeprowadzone w gabinecie lekarza albo fizjoterapeuty. Zaburzenia te są też bardzo dobrze widoczne na zdjęciach RTG danego odcinka kręgosłupa – i właśnie to badanie stanowi najczęściej standard diagnostyczny. Kiedy poza zaburzeniami fizjologicznej lordozy podejrzewa się dyskopatię i ucisk rdzenia kręgowego (wypukliny, przepukliny krążka międzykręgowego), przydatna staje się dokładniejsza ocena kręgosłupa za pomocą badania tomografii komputerowej lub – częściej – rezonansu magnetycznego.

Jak leczyć nieprawidłową lordozę?

W przypadku zaburzeń postawy skutkujących nadmiernym spłaszczeniem czy pogłębieniem lordozy największe znaczenie mają odpowiednio prowadzona fizjoterapia oraz nauka właściwych nawyków w życiu codziennym. Fizjoterapia ma na celu:

• rozciągnięcie zespołu mięśni nadmiernie napiętych, 
• zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni brzucha, mięśni pośladkowych wielkich i kulszowo- goleniowych w pozycjach zbliżenia przyczepów, 
• utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa,
• wzmocnienie siły mięśni grzbietu odcinka piersiowego.

Aby przeciwdziałać niekorzystnym zmianom w obrębie kręgosłupa, warto zadbać o prawidłową profilaktykę na co dzień:

• siedzieć w pozycji, w której głowa jest w jednej linii z tułowiem,
• w pracy korzystać z wyprofilowanego krzesła lub podparcia pod odcinek lędźwiowy,
• ekran komputera ustawić na odpowiedniej wysokości, tak żeby kierunek obserwacji mieścił się między kątem 15° a 35° względem linii horyzontalnej (jeżeli nie ma możliwości regulacji stołu ani ekranu – podłożyć coś pod monitor),
• często zmieniać pozycję – regularne zmiany pozycji są lepsze niż pozostawanie w jednej, nawet najlepszej,
• unikać unoszenia barków i wysuwania ich do przodu.

W kontekście schorzeń kręgosłupa bardzo korzystną aktywnością fizyczną jest pływanie, zwłaszcza na plecach. Pacjenci ze zmniejszoną lordozą szyjną powinni unikać sportów walki, mogących prowadzić do urazów tej okolicy, jak również wykonywania klasycznych brzuszków czy dźwigania dużych ciężarów.

Piśmiennictwo

1. Kowalski IM. Wady postawy i skrzywienia kręgosłupa. W: Latkowski JB, Lukas W (red.). Medycyna rodzinna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009: 30–73
2. Machoy-Mokrzyńska A, Nowicki A, Figeland M i wsp. Dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego wynikające z zaburzenia lordozy lędźwiowej. Pomeranian J Life Sci 2017; 63(1): 20–23
3. Ucieklak J, Sawicki G. Bóle kręgosłupa jako problem cywilizacyjny. Fam Med Primary Care Rev 2006; 8(3): 1133–1135.