Kolonoskopia – wszystko o jednym z ważniejszych badań profilaktycznych

Kolonoskopia - wszystko o jednym z ważniejszych badań profilaktycznych

Pod pojęciem endoskopii rozumiemy liczne badania polegające na wziernikowaniu (czyli oglądaniu) wnętrza ciała przy pomocy specjalnego przyrządu. Do tej grupy zaliczają się między innymi takie procedury, jak: gastroskopia, cystoskopia, laparoskopia czy kolonoskopia.

Na czym polega kolonoskopia?

Jest to endoskopia okrężnicy (łac. colon), która w praktyce sprowadza się do wziernikowania całego jelita grubego [1]. W trakcie badania lekarz ogląda wnętrze przewodu pokarmowego w celu:

• poszukiwania zmian chorobowych,
• postawienia diagnozy (i wdrożenia odpowiedniego leczenia),
• pobrania wycinków do badania histopatologicznego, 
• wykonania procedur terapeutycznych, na przykład usunięcia polipów lub ciał obcych.

W trakcie kolonoskopii, przez odbyt jest wprowadzany specjalny przyrząd - endoskop. Przypomina on swoją budową cienką, giętką rurę wyposażona w kamerę, specjalne oświetlenie oraz kanały na dodatkowe instrumenty [1]. Przy pomocy endoskopu przechodzi się przez różne odcinki jelita grubego - odbytnicę oraz kolejne części okrężnicy (zstępująca, poprzeczna i wstępująca).

Czy kolonoskopia boli?

Samo badanie, choć jest bezpieczne, może powodować pewien dyskomfort. Z tego powodu możliwe jest przeprowadzenie go w znieczuleniu ogólnym. Pozwoli to złagodzić dolegliwości, takie jak wzdęcie, uczucie parcia lub uczucie ucisku w brzuchu [2].

Kolonoskopia, jak każdy zabieg, jest obarczona pewnym ryzykiem powikłań - również poważnych, takich jak krwawienie czy “przedziurawienie ściany jelita”, czyli perforacja [2]. Należy jednak zaznaczyć, że takie powikłania są niezwykle rzadkie. Perforacja jelita grubego jest obserwowana u 0,005-0,085% pacjentów na całym świecie [2], przy czym Polski Program Badań Przesiewowych podaje, że perforacja wystąpiła u jedynie 5 pacjentów na 50000 zbadanych (0,01%) [2]. Krwawienie jest powikłaniem nieco częstszym, choć mniej poważnym - niemniej, badania podają, że jest obserwowane u 0,001-0,687% pacjentów. 

Nieodłącznym elementem kolonoskopii jest wypełnianie jelita grubego powietrzem - dzięki temu możliwe jest lepsze uwidocznienie ściany przewodu pokarmowego. Wskutek “pompowania” jelita, możesz odczuwać rozpieranie, wzdęcie, ogólny dyskomfort lub nasiloną potrzebę oddania gazów. Jest to naturalny efekt podawania powietrza do jelita i nie należy się go ani obawiać, ani wstydzić. Nie jest to powikłanie - dolegliwości powinny ustąpić bardzo szybko, po wizycie w toalecie.

O czym trzeba wiedzieć przed kolonoskopią? Przygotowanie do badania

Przed kolonoskopią jelito musi zostać dokładnie oczyszczone z resztek pokarmowych. W tym celu przed badaniem będziesz brać leki. Przyjmowany przez około dwa dni preparat wywoła częstsze wypróżnienia, w tym czasie stolce mogą być płynne, a nawet klarowne lub żółte [2]. Dzięki tej procedurze ściany jelit będą “czyste” i lekarz będzie mógł dokładnie je obejrzeć w poszukiwaniu ewentualnych zmian chorobowych.

Podaniu leków powinna towarzyszyć odpowiednia dieta - uboga w błonnik. Pozwoli ona na zmniejszenie objętości resztek pokarmu, które będą przechodzić przez jelito grube. Zaleca się stosowanie do jej zasad przez jedną dobę przed badaniem [4]. Na dzień przed kolonoskopią, nie powinno jeść się produktów takich jak warzywa i owoce czy pełnoziarniste pieczywo [5].

Pamiętaj, że przygotowanie się do badania jest niezbędnym elementem poprzedzającym kolonoskopię. Jeśli masz obawy, czy zrobisz to prawidłowo, nie bój się spytać personelu medycznego o szczegóły. W razie potrzeby, lepiej zrobić to z wyprzedzeniem.

Kolonoskopia jako jedno z ważniejszych badań profilaktycznych

Kolonoskopia jest ważnym badaniem diagnostycznym, ale wykonuje się ją także w celach profilaktycznych. W Polsce funkcjonuje Polski Program Badań Przesiewowych, który obejmuje osoby narażone na raka jelita grubego, w tym wszystkie osoby w wieku 50-65 lat, które nie mają żadnych objawów. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się, na czym polega Program Badań Profilaktycznych, jak z niego skorzystać i w jaki sposób kolonoskopia może “uchronić” przed zachorowaniem na raka jelita grubego, zapraszamy do artykułu Profilaktyka raka jelita grubego - kiedy pójść na kolonoskopię?

Referencje

1. http://onkologia.org.pl/kolonoskopia/ [ostatni dostęp: 11.12.2021 r.]
2. http://pbp.org.pl/kolonoskopia [ostatni dostęp: 11.12.2021 r.]
3. Kim SY, Kim HS, Park HJ. Adverse events related to colonoscopy: Global trends and future challenges. World J Gastroenterol. 2019 Jan 14;25(2):190-204. doi: 10.3748/wjg.v25.i2.190. PMID: 30670909; PMCID: PMC6337013.
4. Hassan C, Bretthauer M, Kaminski MF, Polkowski M, Rembacken B, Saunders B, Benamouzig R, Holme O, Green S, Kuiper T, Marmo R, Omar M, Petruzziello L, Spada C, Zullo A, Dumonceau JM; European Society of Gastrointestinal Endoscopy. Bowel preparation for colonoscopy: European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) guideline. Endoscopy. 2013;45(2):142-50. doi: 10.1055/s-0032-1326186. Epub 2013 Jan 18. PMID: 23335011.
5. Vanhauwaert E, Matthys C, Verdonck L, De Preter V. Low-residue and low-fiber diets in gastrointestinal disease management. Adv Nutr. 2015 Nov 13;6(6):820-7. doi: 10.3945/an.115.009688. PMID: 26567203; PMCID: PMC4642427.