Bolesne i obfite miesiączkowanie - czy to normalne i jak temu zaradzić?

Określenie dokładnego mechanizmu, który odpowiada za bolesne miesiączkowanie oraz uwarunkowanie tego schorzenia nadal pozostają w dużej mierze nieznane. Wiadomo jednak, że istnieją określone czynniki ryzyka wystąpienia dolegliwości. Są to: 

• palenie papierosów, 
• występowanie bolesnych miesiączek w rodzinie, 
• brak potomstwa, 
• wczesne dojrzewanie płciowe. 

Co to znaczy bolesne miesiączkowanie?

O bolesnym miesiączkowaniu możemy mówić, jeśli dolegliwości bólowe pojawiają się kilka godzin przed rozpoczęciem krwawienia, następnie stopniowo ich nasilenie maleje w ciągu kilku dni. Ból ma charakter skurczowy. 

Mogą mu towarzyszyć inne objawy takie jak:

• nudności, 
• wymioty, 
• biegunka, 
• bóle pleców w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, 
• bezsenność, 
• bóle głowy. 

W przypadku stwierdzenia objawów bolesnego miesiączkowania warto zgłosić się do lekarza ginekologa w celu kontroli stanu zdrowia i zastosowania leczenia łagodzącego objawy, szczególnie jeśli pojawiają się one po kilku latach bezbolesnych menstruacji.

Skąd się bierze ból podczas okresu?

Wyróżniamy pierwotne oraz wtórne bolesne miesiączkowanie. Pierwotne występuje u młodych kobiet, po kilku miesiącach od pierwszego krwawienia miesiączkowego w życiu. Badanie ginekologiczne nie wykazuje żadnych nieprawidłowości. Podejrzewa się, że bóle związane są z wydzielaniem przez organizm kobiety prostaglandyn - związków, które nasilają skurcze macicy i ułatwiają usuwanie z niej krwi miesięcznej, wywołując dolegliwości bólowe.

Wtórne bolesne miesiączkowanie występuje u kobiet w starszym wieku, które wcześniej nie skarżyły się na nasilone dolegliwości bólowe towarzyszące menstruacji. Może mieć związek z chorobami narządu rodnego takimi jak stany zapalne, endometrioza, adenomioza, mięśniaki czy choroby jelit (zespół jelita drażliwego).

Co zrobić, gdy ma się bolesny okres?

Leczenie bolesnego miesiączkowania, w zależności od wieku pacjentki, chorób towarzyszących oraz nasilenia dolegliwości ustala się indywidualnie. W przypadku braku możliwości konsultacji z lekarzem można stosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) dostępne w aptece bez recepty, w tym popularny ibuprofen. Są to leki redukujące wytwarzanie prostaglandyn w organizmie, a przez to zmniejszające natężenie skurczów macicy. Przed ich użyciem należy dokładnie przeczytać ulotkę wraz z dawkowaniem. Nie należy łączyć kilku leków z grupy NLPZ, gdyż z znacznym stopniu nasila to ich działania niepożądane. 

W przypadku braku skuteczności popularnych leków bez recepty, lekarz ginekolog może zadecydować o włączeniu nimesulidu, ketoprofenu lub metamizolu, których działanie jest mocniejsze i niektóre z nich dostępne są jedynie na receptę. Zastosowanie znajdują także leki rozkurczowe: drotaweryna oraz skopolamina. 

Dolegliwości bólowe łagodzi również przyjmowanie doustnej antykoncepcji, która jest dobrym rozwiązaniem dla kobiet, którym zależy również na działaniu antykoncepcyjnym. 

W przypadku  bolesnego miesiączkowania warto spróbować metod niefarmakologicznych. Ulgę mogą przynieść ćwiczenia relaksacyjne, masaż, ciepły prysznic lub okłady stosowane na bolesne miejsca. Są to metody szczególnie polecane u kobiet, które źle tolerują leczenie przeciwbólowe NLPZ. 

Pierwotne bolesne miesiączkowanie to dolegliwość, która często ustępuje z wiekiem. Szczególnie często zdarza się to po porodzie drogami natury, kiedy szyjka macicy ulega poszerzeniu, a usuwanie krwi miesięcznej z macicy jest znacznie łatwiejsze. W przypadku niesatysfakcjonującej kontroli dolegliwości bólowych warto zwracać się po pomoc do lekarza ginekologa, który indywidualnie ustali plan leczenia przy pomocy metod farmakologicznych i niefarmakologicznych. 

Wtórne bolesne miesiączkowanie leczymy przede wszystkim poprzez usunięcie przyczyny pierwotnej lub opanowanie jej objawów. Konieczna jest regularna kontrola lekarza ginekologa nad pacjentką. 

Referencje

1. Interna Szczeklika 2022. Podręcznik chorób wewnętrznych. Red. Piotr Gajewski, Andrzej Szczeklik. Medycyna Praktyczna. Wydanie 13. 2022

Konsultacja merytoryczna: Mirosław Niedbała, specjalista medycyny rodzinnej