Krup (ostre podgłośniowe zapalenie krtani) u dziecka

Czym jest ostre podgłośniowe zapalenie krtani (krup) i co je powoduje?

Krup, czyli ostre podgłośniowe zapalenie krtani, jest częstą chorobą wieku wczesnodziecięcego występującą głównie u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Infekcja przenoszona jest drogą kropelkową, a szczyt zachorowań przypada na miesiące jesienno-zimowe. Aktualnie najczęstszą przyczyną choroby są wirusy, gdyż bakteryjny krup został praktycznie wyeliminowany dzięki powszechnym szczepieniom. Niestety, w przypadku wirusowego zapalenia krtani, po przechorowaniu nie nabywa się trwałej odporności, dlatego też mogą zdarzać się kilkukrotne zachorowania. 

Krup występuje głównie u młodszych dzieci ze względu na ich odmienną budowę krtani, która sprzyja częstszemu występowaniu zapalenia. U dzieci światło krtani jest dużo węższe niż u dorosłych, przez co nawet niewielki obrzęk tej okolicy może powodować chrypkę i trudności z oddychaniem. Z tego powodu na zapalenie krtani szczególnie narażone są dzieci z anatomicznymi nieprawidłowościami dróg oddechowych.

Krup – czym się objawia?

Choroba z reguły przebiega łagodnie. Rozpoczyna się objawami infekcji górnych dróg oddechowych, takimi jak:

• katar, 
• kaszel, 
• podwyższona temperatura ciała czy 
• osłabienie. 

Po kilku dniach choroby, w wyniku zapalenia i obrzęku tkanek, drogi oddechowe stają się mniej drożne, przepływ powietrza jest upośledzony i pojawiają się zaostrzone objawy charakterystyczne dla ostrego zapalenia krtani. Najczęściej jest to chrypka, świsty wdechowe, trudności w oddychaniu, a także bardzo typowy „szczekający” kaszel. Dodatkowo, objawy zwykle nasilają się w nocy, a także podczas płaczu dziecka. Zazwyczaj wywiad jest typowy, co pozwala lekarzowi postawić rozpoznanie wyłącznie na podstawie objawów, a dodatkowe badania laboratoryjne czy obrazowe nie są konieczne. 

Czy krup może być groźny?

W większości przypadków podgłośniowego zapalenia krtani, choroba przebiega łagodnie, a objawy ustępują samoistnie. Z perspektywy rodzica, w przypadku krupu nawet łagodne objawy mogą wydawać się niepokojące, dlatego wskazana jest wizyta lekarska. Lekarz podczas badania oceni stan dziecka, może je osłuchać, ocenić saturację, a także wykluczyć inne stany chorobowe, które objawiają się świstami i dusznością jak np. aspiracja ciała obcego czy napad astmy. 

Czasem jednak zdarza się, że dolegliwości są bardzo nasilone, a dziecku towarzyszą lęk czy zaburzenia świadomości. Zaniepokoić rodziców powinno także wystąpienie nasilonej duszności czy sine zabarwienie skóry wokół ust, gdyż mogą to być objawy sygnalizujące stan zagrożenia życia i wymagają szybkiego leczenia. W takim przypadku należy zgłosić się z dzieckiem do szpitala, gdyż może ono potrzebować specjalistycznej opieki laryngologicznej lub intensywnej terapii. Z reguły hospitalizacji wymaga jednak mniej niż 5% dzieci. Na ciężki przebieg choroby szczególnie narażeni są mali pacjenci ze współistniejącymi chorobami układu oddechowego.

Jak leczyć krup?

Leczenie podgłośniowego zapalenia krtani zależy od stanu chorego dziecka i nasilenia objawów. Zwykle jest prowadzone przez lekarza pierwszego kontaktu. Polega ono przede wszystkim na zmniejszaniu obrzęku krtani powodującego dolegliwości. W tym celu stosuje się glikokortykosteroidy, które są lekami przeciwzapalnymi. Leki można podawać doustnie, wziewnie, doodbytniczo lub w postaci zastrzyków domięśniowych, w zależności od ciężkości stanu pacjenta. W przypadku łagodnego przebiegu choroby, zwykle wystarcza podanie jednej dawki leku, a obrzęk powinien zmniejszyć się już w ciągu kilku godzin. Jeśli przebieg choroby jest ciężki, leczenie przebiega w szpitalu, gdyż może być konieczne leczenie dożylne, tlenoterapia, a w najtrudniejszych przypadkach także intubacja. 

Ważne jest także kontrolowanie pozostałych objawów infekcji, takich jak gorączka czy ból, w leczeniu których można zastosować preparaty przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe, takie jak np. paracetamol. W przypadku krupu nie stosuje się jednak leków przeciwkaszlowych ani wykrztuśnych. Ze względu na wirusową etiologię infekcji, nieodpowiednie jest także zastosowanie antybiotyków. Można natomiast stosować inhalacje wilgotnym powietrzem lub nebulizacje roztworem soli fizjologicznej, nie jest to jednak obowiązkowy element terapii. Należy pamiętać także o odpowiedniej podaży doustnych płynów, żeby nie doszło do odwodnienia dziecka. Pomieszczenie, w którym przebywa chory powinno być odpowiednio wietrzone, a powietrze nawilżone, w czym mogą pomóc specjalne nawilżacze. Jeśli po zastosowanej wstępnie terapii pojawia się poprawa, dziecko może być z powodzeniem leczone w domu. W przypadku ponownego nasilenia objawów, zaleca się kontakt z lekarzem prowadzącym oraz ewentualne dostosowanie postępowania. Po około miesiącu od zakończenia leczenia zaleca się kontrolę u lekarza prowadzącego z ewentualną oceną drożności dróg oddechowych.  

Referencje:

1. Hryniewicz W, Albrecht P, Radzikowski A, et al. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016
2. Kulus M, Grenda R, Kawalec W, Pediatria. PZWL 2018 
3. Zielińska-Bliźniewska H, Olszewski J, Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani. Medycyna po dyplomie, 2018 https://podyplomie.pl/medycyna/33685,ostre-podglosniowe-i-nadglosniowe-zapalenie-krtani