Choroba wrzodowa - dlaczego leczenie Helicobacter pylori jest istotne?
Choroba wrzodowa to obecność drobnych uszkodzeń przewodu pokarmowego, tak zwanych wrzodów trawiennych, będących efektem miejscowego działania kwasu. Najczęściej lokalizują się one w żołądku lub dwunastnicy [1].
Szacuje się, że wrzody żołądka mogą w czasie życia dotknąć nawet jednej na pięć osób [1]. Warto jednak nadmienić, że badania wskazują na wyraźny spadek częstości występowania w populacji zarówno choroby wrzodowej, jak i samych ściśle powiązanych ze schorzeniem infekcji Helicobacter pylori [1, 2].
Może to sugerować, że w ciągu najbliższych dekad jednostka chorobowa zacznie tracić na znaczeniu, a z czasem kompletnie zniknie - niemniej, na ten moment, nadal jest problemem wysokiej rangi. Dlaczego należy poświęcać jej tyle uwagi? Ponieważ nieleczona choroba wrzodowa może prowadzić nawet do śmierci.
Choroba wrzodowa a Helicobacter pylori
Co powoduje chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy? Najważniejsze czynniki ryzyka to infekcja Helicobacter pylori oraz przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, do których zaliczają się powszechnie stosowane leki zawierające substancje takie jak ibuprofen, kwas acetylosalicylowy i inne. Badania wskazują, że zażywanie tych środków zwiększa ryzyko zachorowania nawet kilkukrotnie. Istotnym czynnikiem wydaje się także stres, zwłaszcza silny [1].
Oczywiście, nie u każdej osoby zainfekowanej H. pylori i/lub zażywającej od czasu do czasu wymienione leki rozwinie się choroba wrzodowa. Zależy to również od predyspozycji osobniczej.
Objawy choroby wrzodowej
Choroba wrzodowa nie ma specyficznych objawów, a na dodatek różnią się one w zależności od umiejscowienia wrzodów. W przypadku lokalizacji dwunastniczej charakterystyczny jest ból brzucha głodowy lub nocny, zaś w przypadku wrzodów umiejscowionych w żołądku uwagę zwraca poposiłkowy ból brzucha i objawy takie jak nudności czy wymioty [1].
Bardzo często choroba wrzodowa nie skutkuje żadnymi dolegliwościami, jednak w jej przebiegu mogą wystąpić bardzo groźne powikłania. Istnieje ryzyko perforacji wrzodu i/lub wywołania przez niego krwawienia, a sytuację tę należy rozpatrywać jako stan zagrożenia życia [1].
Choć wielu osobom infekcja Helicobacter pylori kojarzy się wyłącznie z chorobą wrzodową (przede wszystkim żołądka), to istotny jest również jej wpływ na rozwój innych groźnych chorób, w tym zapalenia żołądka oraz zwiększenie prawdopodobieństwa rozwoju raka żołądka oraz chłoniaka typu MALT [3, 4]. Uwagę zwraca także prawdopodobna zależność między infekcją wywołaną tą bakterią a rozwojem niedokrwistości z niedoboru żelaza [4].
Infekcja Helicobacter pylori - leczenie, czyli eradykacja
Wśród wskazań do leczenia zakażenia Helicobacter pylori (tak zwanej eradykacji) znajdują się przede wszystkim powiązane z infekcją choroby, ale również wyrażane przez pacjenta życzenie, co skłania do wniosków, że każdy chory z rozpoznaną infekcją H. pylori powinien zostać poddany terapii [4, 5].
W praktyce zaleca się diagnostykę w kierunku obecności bakterii tylko w przypadku planowanego leczenia, przez co eradykację zaleca się wyłącznie u osób z chorobami lub objawami wynikającymi z infekcji [4, 5].
Należy jednak zaznaczyć, że odsetek osób zakażonych jest naprawdę duży - jeszcze w 2004 roku badania wskazywały na wykrycie Helicobacter pylori u 85% osób dorosłych i 32% dzieci w Polsce [4] - znaczna część z nich przechodzi infekcję bezobjawowo, a leczenie nie jest zalecane.
Rekomendowanym w Polsce leczeniem jest terapia potrójna bez klarytromycyny, obejmująca inhibitor pompy protonowej, amoksycylinę oraz metronidazol, lub terapia poczwórna składająca się inhibitora pompy protonowej, bizmutu, tetracykliny oraz metronidazolu. Warto nadmienić, że w Polsce są dostępne preparaty zawierające wszystkie niezbędne leki “w jednej tabletce” [4]. Infekcja Helicobacter pylori jest leczona zwykle przez okres 10-14 dni [4, 5].
Referencje:
- Lanas A, Chan FKL. Peptic ulcer disease. Lancet. 2017 Aug 5;390(10094):613-624. doi: 10.1016/S0140-6736(16)32404-7. Epub 2017 Feb 25. PMID: 28242110.
- Burucoa C, Axon A. Epidemiology of Helicobacter pylori infection. Helicobacter. 2017 Sep;22 Suppl 1. doi: 10.1111/hel.12403. PMID: 28891138.
- Yamaoka Y, Graham DY. Helicobacter pylori virulence and cancer pathogenesis. Future Oncol. 2014 Jun;10(8):1487-500. doi: 10.2217/fon.14.29. PMID: 25052757; PMCID: PMC4197059.
- Witold Bartnik W, Celińska-Cedro D, Dzieniszewki J, Łaszewicz W, Mach T, Przytulski K, Skrzydło-Radomańska B. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące diagnostyki i leczenia zakażenia Helicobacter pylori. Gastroenterologia Kliniczna 2014;6(2):41-49.
- Gonciarz M, Pruszowski J, Krzyżowska K. Zasady diagnostyki i leczenia zakażenia bakterią Helicobacter pylori. Lekarz POZ. 2017;3(3):161-168.