Holter, próba wysiłkowa

Holter EKG – jest odmianą EKG spoczynkowego, różniąc się czasem trwania. Badanie polega na 24 godzinnym monitorowaniu pracy serca przy użyciu specjalnego urządzenia (holtera), które towarzyszy pacjentowi przez cały dzień. Niewielkie urządzenie przypinane jest do pasa pacjenta lub zawieszane na szyję, z którego wychodzą elektrody umieszczone na klatce piersiowej – w zależności od sprzętu mogą być 2,3 lub nawet 12 elektrod. Umiejscowienie holtera oraz elektrod nie powinno sprawiać dyskomfortu pacjentowi, ograniczać jego ruchów, czy też utrudniać codziennego funkcjonowania, gdyż po jego założeniu pacjent powinien zachowywać się normalnie, nie zmieniając swoich codziennych przyzwyczajeń. W szczególnych przypadkach okres monitorowania może zostać wydłużony do 48 godzin. Co ważne urządzenie nie może być zdjęte przez pacjenta nawet w trakcie snu. W trakcie badania holterowskiego nie wolno się kąpać, brać prysznica, korzystać z basenów gdyż może to doprowadzić do uszkodzenia urządzenia. Po upływie ustalonego czasu pacjent zgłasza się do placówki, celem odłączenia urządzenia i przekazania wyników do lekarza. W analizie ważne jest nie tylko stwierdzenie występowania nieprawidłowych zapisów, ale także częstość ich występowania.

Holter ciśnieniowy, zwany również holterem abpm – jest badaniem, w którym monitorowane jest ciśnienie tętnicze krwi przez cały dzień. W razie wskazań możliwe jest wydłużenie czasu obserwacji. Analogicznie jak w przypadku holtera EKG wykorzystywane jest drobne urządzenie przypinane do pasa lub zawieszane na szyję, z taką różnica, że zamiast elektrod mamy mankiet do mierzenia ciśnienia. Mankiet ten zakładany jest na kończynę górną. Urządzenie z automatyczną pompką ustawiane jest tak, aby dokonywać pomiarów co 15 minut w ciągu dnia oraz 30 minut w ciągu nocy. Średnio w trakcie obserwacji wykonywanych jest około 70 pomiarów. Podobnie jak w przypadku Holtera EKG wskazane jest, aby pacjent nie zmieniał swoich codziennych nawyków, a dzień pomiarów był jak najbardziej zbliżony do każdego innego. Badanie nie stanowi przeciwwskazania do wysiłku fizycznego. Nie wolno jedynie się kąpać oraz brać prysznica. Dodatkowo bardzo istotne są pomiary nocne w związku z tym nie wolno go zdejmować na noc. Po upływie czasu pacjent zgłasza się do punktu, gdzie Holter był zakładany, a wyniki następnie są przekazywane do lekarza zlecającego badanie.

W obu przypadkach urządzenia są zasilane bateriami.

Badania holterowskie stanowią bardzo istotne narzędzie diagnostyczne w licznych schorzeniach serca. Obecnie badanie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia może być zlecone jedynie w ramach poradni kardiologicznych. Jednak od 1.10.2022 w ramach opieki koordynowanej badanie to będzie również możliwe w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Całodobowa obserwacja serca pozwala na potwierdzenie/wykluczenie wielu schorzeń kardiologicznych, w związku z tym badania mogą być przydatne w przypadku pacjentów:

• Celem oceny przyczyn omdleń, zasłabnięć
• Z uczuciem kołatania serca
• Monitorowanie stanu zdrowia po zawale mięśnia sercowego,
• Z zapaleniem mięśnia sercowego
• Ciężkim do leczenia nadciśnieniem tętniczym
• Z wadami serca
• Ocena pracy serca po wszczepieniu rozrusznika

Każdorazowo wynik końcowy jest analizowany przez lekarza i powinien być omówiony z pacjentem.

Kolejnym badaniem wykorzystywanym w schorzenia serca jest próba wysiłkowa. Badanie to polega na cyklicznym wykonywaniu EKG oraz pomiarów ciśnienia tętniczego krwi w trakcie aktywności fizycznej (najczęściej spacerze po bieżni lub ergometrze).

Próba wysiłkowa musi być przeprowadzana w obecności lekarza. Przed rozpoczęciem wysiłku fizycznego pacjent ma przyklejane elektrody – 6 przedsercowych wzdłuż klatki piersiowej, oraz 4 w obrębie tułowia – 2 powyżej obojczyków oraz 2 w połowie odległości od kolców biodrowych a łuku żebrowego. Dodatkowo pacjent zapatrywany jest w mankiet do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi.  W trakcie trwania próby wysiłkowej obciążenie fizyczne dla pacjenta jest ciągle zwiększane, a o zakończeniu badania decyduje lekarz je wykonujący. Przesłanki do zakończenia badania obejmują:

• Zostanie osiągnięta 80-90% maksymalnej częstotliwości rytmu (220 – wiek pacjenta).
• Spadek ciśnienia tętniczego krwi o więcej niż 10 mm Hg wraz z towarzyszącym bólem w klatce piersiowej lub zmianami EKG typowymi dla dławicy
• Ból o charakterze dławicowym
• Bladość lub zasinienie skóry
• RR > 250/115 mmHg
• Wyraźne życzenie pacjenta

Badanie to jest bardzo przydatne w diagnostyce:

• Choroby wieńcowej
• Niestabilnej choroby wieńcowej

Dodatkowo badanie to pozwala na ocenę rokowania po świeżo przebytym zawale serca, ocenę wydolności fizycznej i pacjentów z niedomykalnością zastawki aortalnej czy też u osób z wszczepionym stymulatorem serca.

Przed wykonaniem badania pacjent przez co najmniej 3 godziny powinien nie spożywać posiłków oraz palić papierosów. Dodatkowo 12h przed badaniem zalecane jest nie wykonywania wysiłku fizycznego.

Przeciwwskazania do wykonania badania obejmują stany zdrowotne, w których próba ta może stanowić zagrożenie życia pacjenta i obejmują:

• Ciężkie zwężenie zastawki aortalnej
• Zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia
• Niestabilna dławica wieńcowe lub niewydolność serca bez odpowiedniego leczenia farmakologicznego
• Objawowe zaburzenia rytmu serca

Holter, próba wysiłkowa - najważniejsze informacje

Reasumując zarówno badania holterowskie jak i próba wysiłkowa są jednymi z ważniejszych badań wykorzystywanych w diagnostyce chorób serca. Badania Holterwoskie mogą być wykonywane niemalże u wszystkich pacjentów i z uwagi na cykliczny 24 godzinny okres obserwacji stanowią bardzo istotne narzędzie w diagnostyce zaburzeń pracy serca. Próba wysiłkowa jest głownie badaniem wykorzystywanym do diagnostyki niecharakterystycznych bólów w kaltce piersiowej celem wykluczenia lub potwierdzenia dławicy piersiowej. Należy pamiętać, że badanie to nie może być wykonane u wszystkich pacjentów.

Konsultacja: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas; prof.UMW 

Bibliografia

1. Elektrokardiogram rejestrowany metodą Holtera Available online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.3. (accessed on 16 July 2022).
2. Medycyna Po Dyplomie - Pomiary Ciśnienia Tętniczego – Zalecenia ESH z 2021 r Available online: https://podyplomie.pl/medycyna/37547,pomiary-cisnienia-tetniczego-zalecenia-esh-z-2021-r?page=3 (accessed on 16 July 2022).
3. Medycyna Po Dyplomie - Wartość ABPM w Praktyce Internistycznej Available online: https://podyplomie.pl/medycyna/15619,wartosc-abpm-w-praktyce-internistycznej (accessed on 16 July 2022).
4. Podyplomie.Pl - Elektrokardiograficzna Próba Wysiłkowa Available online: https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/913,elektrokardiograficzna-proba-wysilkowa (accessed on 16 July 2022).