Szacowany czas czytania: 5 minut
Ferrytyna – magazyn żelaza w organizmie
Ferrytyna jest białkiem produkowanym w wątrobie zaliczanym do grupy tzw. białek ostrej fazy, czyli takich, których stężenie wzrasta w odpowiedzi na toczący się stan zapalny w organizmie. Ferrytyna w wysokim stężeniu obecna jest w komórkach śledziony, wątroby oraz szpiku kostnego. Rolą ferrytyny jest magazynowanie żelaza w organizmie, dzięki czemu chroni nas przed toksycznym działaniem nadmiarowego stężenia żelaza. Dodatkowo utrzymując odpowiedni poziom żelaza umożliwia sprawne przeprowadzanie procesów krwiotwórczych.
Poziom ferrytyny w organizmie określamy z krwi żylnej, pobranej rano, na czczo co najmniej 13h bez posiłku, wcześniej wypijając szklankę czystej wody. Brak jest przeciwwskazań do wykonania badania.
Zakres referencyjny ferrytyny dla dorosłych wynoszą odpowiednio
- 30 – 400 ug/l dla mężczyzn
- 30 – 200 ug /l dla kobiet
Przy czym wartości te mogą być różne, w zależności od laboratorium.
Ocena poziomu ferrytyny powinna być wykonana w przypadku diagnostyki:
1. Niedokrwistości, która może objawiać się:
- Osłabieniem, zmęczeniem
- Omdlenia w wywiadzie
- Bladość powłok
- Zawroty głowy
- Szybka męczliwość
- Przyśpieszone bicie serca
- Senność, apatia
2. Hemochromatozy, której objawy mogą obejmować:
- Przewlekłe zmęczenie
- Bóle stawowe
- Dolegliwości żołądkowo-jelitowe
- Utrata masy ciała
- Zmiana zabarwienia skóry
- Zaburzenia funkcji seksualnych (spadek libido, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia erekcji)
3. Przewlekłe stany zapalne
4. Podejrzenie choroby nowotworowej
5. Profilaktyczne badania wśród:
- kobiet ciężarnych
- dawców krwi
- wegetarian
- pacjentów ze schorzeniami przewlekłymi
- poddawanych hemodializom
Interpretacja wyników badań ferrytyny
1. Zakres powyżej normy może wskazywać na:
- Hemochromatozę
- Przeładowanie organizmu żelazem np. po transfuzji krwi
- Ostry stan zapalny np. infekcja
- Długotrwały stan zapalny w związku z chorobami przewlekłymi
- Choroby nowotworowe
- Czynnościowy niedobór żelaza (niedokrwistość chorób przewlekłych)
2 .Poniżej wartości referencyjnych wskazuje na niedobór żelaza w organizmie. Może przebiegać pod postacią:
- jawnej niedokrwistości z niedoboru żelaza, która może wymagać dalszej diagnostyki celem ustalenia przyczyny
- utajonego niedoboru żelaza
Ferrytyna - najważniejsze informacje
Reasumując, ferrytyna jest bardzo przydatnym markerem gospodarki żelazowej w organizmie. Niestety nie jest oraz refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Każdorazowo wynik powyżej normy wymaga weryfikacji i poszukiwania przyczyny, wykluczając stany zapalne, przeładowanie organizmu żelazem oraz choroby nowotworowe.
Konsultacja: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas; prof.UMW
Bibliografia
- Piotr Gajewski, Andrzej Szczeklik, Interna Szczeklika 2020/2021