Tajemnice mediacji

Mediacje - jako sposób na rozwiązywanie sporów

Spory oraz konflikty na linii pielęgniarka-przełożony, pielęgniarka-zespół terapeutyczny czy pielęgniarka ‒ pacjent, są nieuniknione. Szczególnie atrakcyjnym sposobem działań pojawiających się w takich sytuacjach wydaje się mediacja. Mediator, w odróżnieniu od sądu, nie stara się rozstrzygnąć sporu. Jego działanie nakierowane jest natomiast na rozwiązanie problemu. Podobne założenie ma kluczowe znaczenie w praktyce medycznej. 

Czym są mediacje?

Mediacja to dowolne i poufne porozumienie się stron znajdujących się w konflikcie w obecności osoby trzeciej, czyli mediatora. Ten pomaga skonfliktowanym stronom stworzyć warunki umożliwiające im osiągnięcie dobrowolnego porozumienia, akceptowanego przez obie strony konfliktu. 

Celem mediacji nie jest przygotowanie stronom gotowych rozwiązań, ale ukierunkowanie stron na wspólne rozwiązywanie problemów. Chodzi o takie postępowanie mediatora, które ma naprawić to wszystko, co da się naprawić. Strony konfliktu negocjują ze sobą porozumienie a mediator – czuwa nad efektywnym przebiegiem tego dyskursu. 

Mediacja to niejako pojednanie - pozwala na odreagowanie konfliktu poprzez czynne włączenie się stron. Mediacje muszą charakteryzować się: bezstronnością, neutralnością, dobrowolnością, akceptowalnością i poufnością.

Korzyści z mediacji

Mediacje, to zdecydowanie lepszy sposób na rozwiązanie konfliktów w pracy niż wejście na drogę sądową. Po pierwsze zapewnia stronom możliwość kontrolowania przez długi czas procesu rozwiązania sporu oraz efektu tego procesu. To całkowite przeciwieństwo niepewnego w swym przebiegu postępowania przed sądem czy arbitrażem.

Dodatkowo mediacja to zdecydowanie szybsza, tańsza i mniej sformalizowana w przebiegu metoda postępowania, rozwiązująca problemy szerzej, ponieważ nie jest ona ograniczona prawem. Co ważne mediacja zmierza do rozwiązania sporu, przy zachowaniu jednocześnie dobrych relacji między stronami, likwiduje konflikt, kładzie nacisk na interesy stron zapewniając im większy wpływ na swoją sprawę. Badania wskazują, że satysfakcja stron z procesu mediacji jest bardzo wysoka i sięga w Polsce 70-90 proc. tak prowadzonych sposobów rozwiązywania konfliktów. To sprawia, że mediacje są bardzo często wybierane, jako metody łagodzenia sporów.

Należy też podkreślić, że mediator to osoba bezstronna wobec uczestników mediacji i neutralna wobec zgłaszanego przedmiotu sporu.

Etapy mediacji

W procesie mediacji wyodrębnia się etapy, których prawidłowe przeprowadzenie wpływa na jego efektywność. 

W pierwszym etapie mediator wprowadza i przedstawia stronom szczegóły samej procedury mediacyjnej. Strony uzyskują wiedzę na temat zasad mediacji, takich jak dobrowolność, poufność, neutralność czy bezstronność mediatora. Na tym etapie strony ustalają indywidualne zasady współpracy i zakreślają ramy czasowe.

Następnie strony przedstawiają własną wizję problemu wymagającego rozwiązania. Tutaj bardzo ważne jest, aby obie strony wysłuchały się wzajemnie. Po przedstawieniu problemu możliwe jest wypracowanie listy spraw wymagających rozwiązania. Jest to czas na zdefiniowanie kwestii, które stają się podstawą dla skutecznego poszukiwania satysfakcjonujących obie strony rozwiązań. Kolejny krok to omówienie potrzeb stron, w zakresie każdego z wyodrębnionych tematów i określenie potrzeb oraz interesów, które w przyszłości pozwolą na poszukiwanie rozwiązania dobrego dla obu stron. To przejście do fazy, w której strony starają się wypracować satysfakcjonujące je rozwiązania.

Ostatnim etapem procedury mediacyjnej jest praca nad porozumieniem. Obowiązkiem mediatora jest sprawdzenie czy zawierane przez strony porozumienie ma szansę być realizowane i czy nie stanie się przyczyną nieporozumień w przyszłości. Mediacja może zakończyć się podpisaniem ugody mediacyjnej lub protokołem rozbieżności. 

Źródło:

1. Mediacje, Teoria i praktyka. Pod. red. Ewy Gmurzyńskiej, Rafała Morek, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2018

2. Moore Ch. W., Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Wydawnictwo Oficyna A. Wolters Kluger bussines, Warszawa 2012, 

3. Nordhelle G. Mediacja, Sztuka rozwiązywania konfliktów, Wydawnictwo FISO, Gdańsk 2010,

4. Zajączkowska M., J., Mediacja jako forma komunikowania się w konflikcie. Komunikacja społeczna w świecie realnym. Pod redakcją Marzeny Baryluk i Mirosławy Wawrzak-Chodaczek, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008

5. Dr Maria J. Zajączkowska „Komunikacja, mediacje i negocjacje w pracy pielęgniarki”, Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy, Legnica 2020