Usuwanie szwów

Co wpływa na tempo gojenia się rany? Po jakim czasie usuwamy szwy?

Należy pamiętać, że każda rana goi się swoim tempem. W niektórych przypadkach potrzeba więcej czasu na całkowite zagojenie się, dlatego bardzo ważne jest, aby systematycznie kontrolować stan rany oraz konsultować się z lekarzem w razie wystąpienia jakichkolwiek wątpliwości.

Termin usunięcia szwów zależy od sposobu, a także tempa gojenia się rany. Wpływ na nie mają czynniki genetyczne i chorobowe pacjenta, jak również czynniki miejscowe, takie jak wielkość czy lokalizacja rany, stopień jej ukrwienia oraz napięcie brzegów rany. Średni czas usunięcia szwów waha się pomiędzy 5 a 14 dniami.

Dlaczego powinno się odczekać 5–14 dni na zdjęcie szwów?

Badania potwierdzają, iż w przeciągu tego czasu tkanka odzyskuje ok. 8% przewidywanej elastyczności. Pozwala to na ściągnięcie szwów bez większego ryzyka powstania powikłań. Ważne, aby zapamiętać, że zbyt szybkie zdjęcie szwów może doprowadzić do przerostu blizny, wystąpienia infekcji, jak również rozejścia się rany pooperacyjnej.

Najczęściej stosuje się zasadę mówiącą o tym, że na tkance najbardziej narażonej na wystąpienie napięcia szwy powinny zostać najdłużej. Poniżej przedstawiono szacunkowy czas zdjęcia szwów w różnych okolicach ciała:

• kończyna dolna – 10–21 dni,
• tułów i kończyna górna – 10–14 dni,
• twarz – 5–7 dni,
• okolice szyi – ok. 7 dni,
• głowa – ok. 10 dni.

W przypadku szwów zakładanych na tkanki wewnętrzne nie ma potrzeby ich usuwania, ponieważ stosowane są głównie szwy wchłanialne.

Jakie nici stosowane są podczas zabiegów operacyjnych?

Istnieją różne rodzaje nici chirurgicznych, które są używane do szycia ran. Wybór odpowiedniej nici zależy od wielu czynników, np.: rodzaju rany i jej lokalizacji, rodzaju tkanek, czasu gojenia oraz preferencji chirurga. Oto niektóre z najczęściej stosowanych rodzajów nici chirurgicznych:

Nici absorbowalne – to nici, które rozpuszczają się lub ulegają rozkładowi wewnątrz organizmu w ciągu określonego czasu. Są one przeznaczone do stosowania w ranach, które nie wymagają długotrwałego podparcia. Przykłady nici absorbowalnych:

• nici kwasowo-reaktywne (np. nici z poliglikolidu, polilaktydu) – wykorzystywane do szycia ran, które szybko się goją i nie wymagają długotrwałego podparcia;
• nici kolagenowe – wykonane z naturalnego kolagenu, rozkładają się w ciągu kilku tygodni; stosowane w delikatnych ranach i szwach wewnątrz ciała.

Nici nieabsorbowalne – to nici, które nie ulegają rozpuszczeniu ani rozkładowi wewnątrz organizmu i muszą być usunięte po określonym czasie. Są one stosowane w ranach, które wymagają długotrwałego podparcia. 
 Przykłady nici nieabsorbowalnych:

• nici nylonowe – trwałe i wytrzymałe; stosowane w szwach, które muszą utrzymywać dużą siłę naprężenia;
• nici polipropylenowe – również wytrzymałe, ale bardziej elastyczne niż nylonowe; stosowane w szwach w obrębie układu krążenia i tkanki łącznej;
• nici jedwabne – stosowane głównie w szwach skóry, obecnie coraz rzadziej ze względu na ryzyko reakcji alergicznych.

Nici specjalistyczne – istnieją również nici specjalnie zaprojektowane do konkretnych zastosowań:

• nici chirurgiczne z uchwytem – zawierają specjalne pętle lub uchwyty, które ułatwiają manipulację igłą i prowadzenie jej przez tkanki;
• nici przewodzące – wykonane z metalu lub poliestru; stosowane podczas zakładania szwów na ranach, które wymagają długotrwałego podparcia.

Wybór odpowiedniej nici chirurgicznej jest decyzją lekarza i zależy od wielu czynników. Powinien on uwzględniać wymagania techniczne, zgodność z tkankami pacjenta, czas resorpcji lub potrzeby usunięcia nici, a także ewentualne reakcje alergiczne danego pacjenta.

Jak wygląda prawidłowy sposób usuwania szwów? Co jest do tego potrzebne?

Usunięcie szwów to bardzo ważny element w procesie gojenia się rany pooperacyjnej. 
Istotne jest zachowanie zasad septyki i antyseptyki, tak więc powinniśmy pamiętać, że przed rozpoczęciem zabiegu należy odkazić skórę pacjenta przeznaczonym do tego środkiem dezynfekcyjnym. 
Gdy usuwamy szew pojedynczy, chwytamy pęsetą chirurgiczną bądź imadłem nitkę znajdującą się nad węzłem. Następnie nożyczkami lub skalpelem ucinamy jeden fragment nici znajdującej się pod węzłem. Całość delikatnie wyciągamy jednostajnym ruchem tak, aby przez ranę nie przeciągnąć fragmentu nici znajdującej się nad powierzchnią skóry. Tym sposobem zmniejszamy ryzyko wtórnego zakażenia rany. Należy pamiętać, by nie przeciąć obu fragmentów nici znajdujących się pod węzłem naraz. W przypadku wystąpienia takiej sytuacji może zaistnieć konieczność chirurgicznego usunięcia pozostałości szwu.

Gdy usuwamy różnego typu szwy ciągłe, stosujemy podobną zasadę. Najbardziej nieprzyjemnym do usunięcia szwem dla pacjenta jest szew śródskórny. Zabieg polega na przecięciu nitki z lewej strony i jej delikatnym nawijaniu na jałowe narzędzie od strony prawej. Nie jest zalecane przeciąganie całej nitki naraz, ponieważ może to powodować dyskomfort u pacjenta.

Podczas zabiegu usuwania szwów należy być bardzo delikatnym i jednocześnie precyzyjnym, aby nie doprowadzić do rozerwania nici czy rozejścia się rany.

Po zakończonej procedurze ranę należy ponownie zdezynfekować.

Piśmiennictwo:

1. Dumitriu S. Polymeric Biomaterials. Marcel Dekker, New York 2002.
2. Fibak J. Chirurgia: repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.
3. Noszczyk W (red.). Chirurgia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.