Uprawnienia pielęgniarek i położnych do ordynowania wyrobów medycznych pacjentom z cukrzycą

mgr pielęgniarstwa Monika Stankiewicz

specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki

Od 1 stycznia 2016 r. rozszerzono kompetencje pielęgniarek i położnych o ordynowanie i wypisywanie recept nie tylko na leki, lecz także na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia oraz wyroby medyczne. 


Ordynowanie wyrobów medycznych pacjentom z cukrzycą 

Wyroby medyczne przeznaczone dla pacjentów z cukrzycą wchodzące w wykaz wyrobów medycznych, o których mowa w art. 15a ust.1 Ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (ujęte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 18 stycznia 2018 r. w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych ordynowanych przez pielęgniarki i położne oraz wykazu badań diagnostycznych na które mają prawo wystawiać skierowania pielęgniarki i położne oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie) to 

  • zestawy infuzyjne do osobistej pompy insulinowej - 10 sztuk (obejmujące wkłucie, łącznik i dren), 

  • zbiornik na insulinę do osobistej pompy insulinowej do 10 sztuk, 

  • paski diagnostyczne do oznaczania glukozy we krwi, 

  • wkładki ortopedyczne. 

W przypadku wszystkich sensorów i transmiterów CGM-RT oraz w przypadku ciągłego monitoringu glikemii typu flash uprawniondo kontynuacjzlecenia lekarskiego jest pielęgniarka lub położną, o której mowa w art. 15a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, zatrudniona poradni lub na oddziale diabetologii.  

Paski diagnostyczne do oznaczania glukozy we krwi 

Skuteczne leczenie cukrzycy determinowane jest dużej mierze przez dostęp do wyrobów medycznych. U osób z niedostateczną kontrolą choroby i wahaniami glikemii istnieje większe ryzyko rozwoju powikłań cukrzycowych. Paski testowe do glukometrów są więc kluczowym elementem zarządzania cukrzycą. Są one dostępne bez ograniczeń dla wszystkich pacjentów z cukrzycą, z poziomem odpłatności determinowanym przez rodzaj insulinoterapii 

Refundacja pasków dotyczy tylko pacjentów z rozpoznaną cukrzycą. Paski do badania poziomu glikemii u osób w stanie przedcukrzycowym, czyli z nieprawidłową glikemią na czczo i/lub z upośledzoną tolerancją glukozy są pełnopłatne. 

W przypadku ordynowania pasków do glukometru uprawione do tego pielęgniarki i położne wystawiają pacjentowi receptę. Istotne kwestie stanowić tu będą: 

Odpłatność za opakowanie pasków dla chorych z cukrzycą typu I oraz innych typów cukrzycy wymagających intensywnej insulinoterapii czyli co najmniej trzech wstrzyknięć insuliny dziennie lub korzystających pomp insulinowych jest na poziomie odpłatności ryczałtowej.  

Pozostałym chorym na cukrzycę przysługują one z odpłatnością 30 procent. 

Aby zapewnić pacjentom najlepszą możliwą jakość opieki, na proces ordynacji powinna się składać również edukacja pacjenta. Pielęgniarka/położna powinna udzielić pacjentowi bądź jego rodzinie porady dotyczącej właściwego korzystania z pasków do glukometru.   

Zestawy infuzyjne do osobistej pompy insulinowej 

Zestawy infuzyjne do osobistej pompy insulinowej obejmujące wkłucie, łącznik i dren zaliczane są do wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.  

Rolą pielęgniarki i położnej jest wystawienie zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne z uwzględnieniem kryteriów przyznawania, okresu użytkowania i ilości sztuk objętych refundacją, istotne jesprawidłowe wypełnienie oraz uzyskiwanie potwierdzenia zlecenia, oraz prowadzenie niezbędnej dokumentacji 

Pacjentowi do 26 r.ż. zakwalifikowanemu do leczenia za pomocą osobistej pompy insulinowej przysługuje 100% refundacja kosztów zakupu zestawów infuzyjnych do limitu 300 zł/miesiąc za maksymalnie 10 zestawów infuzyjnych w przypadku zestawów działających do 3 dni 

Kwota refundacji przysługująca na zakup zestawów infuzyjnych dla pacjentów do ukończenia 26 r.ż. i dla kobiet ciężarnych to:  

  • 300 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 1 miesiąc (dopłata ze strony pacjenta 0 zł), 

  • 600 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 2 miesiące (dopłata ze strony pacjenta 0 zł), 

  • 900 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 3 miesiące (dopłata ze strony pacjenta 0 zł). 

Osobom chorym na cukrzycę, które ukończyły 26 r.ż. przysługuje natomiast częściowa refundacja kosztów zakupu zestawów infuzyjnych do osobistej pompy insulinowej (wkłucia i dreny). 

Dla osób powyżej 26 r.ż. z cukrzycą typu 1, korzystających z osobistej pompy insulinowej, refundacja na zestawy infuzyjne jest częściowa i wynosi 70% od kwoty 300 zł/miesiąc (pozostałe 30% kosztów pokrywa pacjent).  

Przysługująca kwota refundacji w przypadku zestawów działających do 3 dni to:  

  • 210 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 1 miesiąc (dopłata ze strony pacjenta 90 zł), 

  • 420 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 2 miesiące (dopłata ze strony pacjenta 180 zł), 

  • 630 zł – kwota refundacji przysługująca przy zleceniu na 3 miesiące (dopłata ze strony pacjenta 270 zł). 

 

rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie obowiązującym od 1 stycznia 2023 r. rozszerzono refundację zestawów infuzyjnych do osobistej pompy insulinowej o wskazanie: cukrzyca typu 3, a także wprowadzono zapis umożliwiający refundację zestawów do pomp bezdrenowych, co w związku z dotychczas obowiązującą konstrukcją zapisów nie było możliwe.  

Zmiany w refundacji od 1 stycznia 2024 roku 

1 stycznia 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie 

Obowiązuje także refundacja na zestawy infuzyjne siedmiodniowe. W przypadku zestawów infuzyjnych działających nie mniej niż 7 dni obowiązuje nowa refundacja w wysokości 75 złotych za sztukę. Udział własny pacjentów jest bez zmian, odpłatność wynosi 0% dla kobiet i osób poniżej 26. roku życia oraz 30% w wieku powyżej 26 lat. 

Zwiększony został limit pojemników na insulinę z 5 do 10 miesięcznie. Dofinansowanie nadal wynosi 9 zł za sztukę, a odpłatność 30% dla pacjentów z cukrzycą typu 1 albo 3 leczonych przy pomocy pompy insulinowej.   

Wkładki ortopedyczne na zamówienie wraz z badaniem rozmieszczenia nacisków na podeszwowej stronie stóp, zarówno w warunkach statycznych jak i dynamicznych dla pacjentów z cukrzycą: 

  • z zespołem stopy niedokrwiennej lub neuropatycznej lub  

  • z deformacjami stóp, lub  

  • z występowaniem modzeli lub nagniotków w części podeszwowej stopy, 

  • w profilaktyce rozwinięcia wtórnego zespołu stopy cukrzycowej. 

Klasyfikacja cukrzycy 

Warto przypomnieć -biorąc pod uwagę patofizjologię choroby - że wyróżnia się cztery typy cukrzycy: 

  • cukrzyca typu 1 – przyczyną choroby jest proces autoagresji, zniszczenie komórek produkujących insulinę przez błąd układu odpornościowego. Ten typ cukrzycy najczęściej diagnozowany jest u dzieci i młodzieży, ale może także być rozpoznany u osób dorosłych, 

  • cukrzyca typu 2 – zaliczana do chorób cywilizacyjnych, jej przyczyną jest insulinooporność, do rozwoju której przyczynia się nadmierna masa ciała, brak aktywności fizycznej, 

  • inne specyficzne typy cukrzycy, tzw. typ 3 – np. cukrzyca monogenowacukrzyca noworodkowa, 

  • hiperglikemia po raz pierwszy rozpoznana w ciąży –  cukrzyca ciążowa. 

 

 

Bibliografia 

  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. z 2013 r., poz. 1565) 

  1. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2016 r., poz.1536 z późn. zm.) 

  1. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2016., poz. 1251) 

  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 października 2015 r. w sprawie recept wystawianych przez pielęgniarki i położne (Dz.U. z 2015 r., poz. 1971, Dz.U. z 2016 r., poz.1360),  

  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2015 roku w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, wykazu środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykazu wyrobów medycznych i wykazu badań diagnostycznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1739); 

  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz.U. 2023 poz. 2461) 

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych z cukrzycą 2024, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd