Badania prenatalne bez ograniczeń wiekowych

W celu włączenia do programu, wymagane jest skierowanie zawierające informacje o zaawansowaniu ciąży (wiek ciąży w tygodniach) oraz wskazaniach do objęcia programem wraz z opisem nieprawidłowości i dołączonymi wynikami badań potwierdzającymi zasadność skierowania do programu, wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę. Do włączenia do programu uprawnione są kobiety w ciąży, spełniające co najmniej jedno z poniższych kryteriów:

1. Wiek od ukończenia 35 lat (badanie przysługuje kobiecie w danym roku kalendarzowym, w którym kończy 35 lat) - tego punktu dotyczy zmiana w rozporządzeniu - badania prenatalne obejmą kobiety w każdym wieku.
2. Wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka.
3. Stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka.
4. Stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenowo lub wieloczynnikową.
5. Stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu.
   
   

Program badań prenatalnych obejmuje:

• poradnictwo i badania biochemiczne 
• poradnictwo i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych,
• poradnictwo i badania genetyczne,
• pobranie materiału płodowego do badań genetycznych (amniopunkcja lub biopsja trofoblastu lub kordocenteza).

Rozporządzenie wskazuje terminy, w których powinny zostać wykonane priorytetowe badania prenatalne:

1. na etapie poradnictwo i badania biochemiczne - pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży - do wykonania badań wymagane jest skierowanie wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę, zawierające informację o zaawansowaniu ciąży w tygodniach;
2. na etapie poradnictwo i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych: 

• w I trymestrze pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży, 
• w II trymestrze pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży i 6 dniem ciąży 

Do wykonania badań wymagane jest skierowanie wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę, zawierające informację o zaawansowaniu ciąży w tygodniach.

W przypadku etapu „poradnictwo i badania genetyczne” badania wykonuje się u kobiet w ciąży spełniających co najmniej jedno z poniższych kryteriów: 

• wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka; 
• stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka; 
• stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenowo lub wieloczynnikową; 
• stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu. 
  
  

Z kolei w przypadku cześć programu: „pobranie materiału płodowego do badań genetycznych (amniopunkcja lub biopsja trofoblastu lub kordocenteza)”, badania wykonuje się u kobiet w ciąży spełniających co najmniej jedno z poniższych kryteriów: 

• wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka; 
• stwierdzenie wystąpienia strukturalnych aberracji chromosomowych u ciężarnej lub u ojca dziecka; 
• stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą uwarunkowaną monogenowo lub wieloczynnikową; 
• stwierdzenie w czasie ciąży nieprawidłowego wyniku badania USG lub badań biochemicznych wskazujących na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu. 
  
  

Do udziału w programie w części „Pobranie materiału płodowego do badań genetycznych (amniopunkcja lub biopsja trofoblastu lub kordocenteza)” jest wymagane skierowanie wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę̨ lub skierowanie z etapu „Poradnictwo i USG płodu w kierunku diagnostyki wad wrodzonych”, zawierające informację o wskazaniach do objęcia tą częścią programu wraz z opisem nieprawidłowości i dołączonymi wynikami badań potwierdzającymi zasadność skierowania do tej części programu. 

Kobiety, które zostały zakwalifikowane do udziału w programie zdrowotnym „Program badań prenatalnych” przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, biorą udział w tym programie na dotychczasowych zasadach. 

Badania pozwalają wcześnie wykryć wady płodu oraz ich diagnostykę we wczesnym okresie ciąży oraz – w miarę możliwości – podjąć leczenie jeszcze w okresie płodowym. Dzięki wprowadzonym zmianom zwiększy się dostęp do badań prenatalnych dla wszystkich kobiet w ciąży niezależnie od wieku. Według Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji z programu może skorzystać ponad 210 tys. kobiet.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, 5 czerwca.

Źródło:

1. Dziennik Ustaw – Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 maja 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń́ gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2024000076701.pdf
2. Narodowy Fundusz Zdrowia – Zasady realizacji programu badań prenatalnych.