Rynek opioidów w Polsce – informacja z posiedzenia sejmowej komisji zdrowia

W dniu 27 czerwca 2024 na posiedzeniu sejmowej komisji zdrowia zajęto się rozpatrzeniem informacji ministra zdrowia na temat sprzedaży opioidów w Polsce oraz planach dotyczących przeciwdziałania nielegalnemu dostępowi do środków odurzających tego rodzaju. Informację przedstawiał podsekretarz stanu w ministerstwie zdrowia, Marek Kos.

Na wstępie wypowiedzi minister zwrócił uwagę na fakt, że problem nadużywania opioidów stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego każdego kraju. Biorąc pod uwagę dane statystyczne skala użytkowników opioidów w Polsce jest jedną z najmniejszych w Europie. Jak dotąd zostało odnotowane ok. 15 tys. problemowych użytkowników opioidów, co daje wskaźnik 0,55 osoby na 1 tys. mieszkańców. Dane dotyczą nie tylko leków opioidowych, ale opioidów ogólnie. Spośród osób, które zgłaszają̨ się do leczenia stacjonarnego i ambulatoryjnego z powodu uzależnienia od narkotyków, 16% stanowią osoby robiące to w związku z problemami spowodowanymi nadużywaniem opioidów. 

Według danych ministerstwa zdrowia liczba recept wystawianych na opiaty (w tym fentanyl i oksykodon) wróciła do poziomu sprzed pandemii, czyli z 2019 roku. Przykładowo w 2023 roku wystawiono 119 tysięcy recept na fentanyl. Z kolei liczba recept, gdzie przepisywany jest oksykodon rośnie, od stycznia do maja tego roku wystawiono już 104 tysiące recept na oksykodon. Liczba wystawionych recept jest o około11% wyższa niż w roku 2023 i aż̇ o 50% większa niż w roku 2019. Ministerstwo monituje tą sytuację i przygotowuje się do podjęcia działań.

Następnie głos zabrał dyrektor Departamentu Innowacji Ministerstwa Zdrowia Wojciech Demediuk, który krótko przedstawił informacje na temat monitorowania ilości wystawianych recept. Następnie wypowiedział się dyrektor Departamentu Nadzoru Farmaceutycznego Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego Tomasz Lisiewski, który zwrócił uwagę, że Główny Inspektor Farmaceutyczny i Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna jako całość nie sprawują nadzoru nad wystawianiem recept. Nie sprawują również nadzoru nad kwestiami zdrowia publicznego, czyli kwestiami dotyczącymi zastosowania produktu już z apteki wydanego pacjentowi. Natomiast w ramach nadzoru dotyczącego obrotu obserwują niepokojące trendy dotyczące m.in. substancji kontrolowanych, ze szczególnym uwzględnieniem opioidów. Główne zainteresowanie departamentu skupia się na oksykodonie, wobec zwiększającej się liczby wystawianych recept w obrocie substancjami kontrolowanymi. W przypadku podejrzeń departament zgromadzone dane przekazuje policji – są to głownie informacje na temat podmiotów wystawiających i realizujących recepty – gdzie powstają podejrzenia, że preparaty mogą być wykorzystywane w celach pozamedycznych, szukane są korelacje między tymi podmiotami, czyli na przykład: apteka realizująca wyjątkowo dużą liczbę recept i szukane są powiązania z konkretnymi osobami przepisującymi leki i osobami realizującymi recepty.

W panelu odpowiedzi na pytania posłów minister Kos odniósł się do pytania na temat ograniczenia preskrypcji leków opioidowych w receptomatach i potwierdził, że trwają rozmowy, dyskusje, rozważania na ten temat w ministerstwie zdrowia.

Minister zwrócił uwagę, że wobec ścisłego monitorowania obrotu lekami opioidowymi istnieje mała możliwość transferu np. fentanylu z legalnej produkcji i obrotu na rynek nielegalny. Istotna jest zatem informacja na temat źródeł pochodzenia fentanylu na nielegalnym rynku i źródeł nielegalnej produkcji – co jest już domeną policji. Minister zwrócił również uwagę, że opioidy pochodzące z nielegalnego źródła będą zażywane przez ludzi, którzy będą się nimi uzależniać, i w konsekwencji będą szukali i korzystali z pomocy w leczeniu uzależnienia. 

Na posiedzeniu komisji głos zabrał również zastępca komendanta Centralnego Biura Śledczego Policji insp. Piotr Stasiak, który poinformował, że nie odnotowano, jak dotąd, ze strony zorganizowanej przestępczości wzmożonego zainteresowania procederem handlu opioidami. Na przestrzeni dwóch ostatnich lat zlikwidowano jedno laboratorium na Łotwie nielegalne produkujące metadon i jedno w Danii. W Polsce na przestrzeni ostatnich dwóch lat przeprowadzono 16 postepowań przygotowawczych, ale dotyczących leków innych niż̇ opioidowe.

Źródło:

Prace komisji zdrowia Sejmu RP X kadencji – zapis posiedzenia z dnia 27 czerwca 2024

https://orka.sejm.gov.pl/zapisy10.nsf/0/AAAF6A64249B6D68C1258B6D003FCA97/%24File/0060210.pdf Dostęp: 10.08.2024.