Ocena ryzyka krwawienia chorych z migotaniem przedsionków według skali HAS-BLED
Skala HAS-BLED - ocena ryzyka krwawienia u chorych z migotaniem przedsionków
Skala HAS-BLED
- W świetle aktualnych wytycznych skala HASBLED nie jest już zalecanym narzędziem do oceny ryzyka powikłań krwotocznych leczenia przeciwkrzepliwego.
- Kieruje jednak uwagę ku potencjalnie odwracalnym czynnikom ryzyka krwawienia i może posłużyć do ich oceny.
- U każdego pacjenta z ryzykiem krwawienia wyjściowo ocenionym jako niskie, należy okresowo dokonywać kontroli i podejmować czynności zmierzające do korekcji potencjalnie odwracalnych czynników ryzyka krwawienia.
| H - Hypertension | niekontrolowane nadciśnienie tętnicze SBP >160 mm Hg | 1 |
| A - Abnormal renal and liver function | nieprawidłowa czynność nerek i/lub wątroby dializy, przeszczep nerki, stężenie kreatyniny w surowicy >200 μmol/l, marskość wątroby, stężenie bilirubiny >2 × górnagranica normy, AST/ALT/ALP >3 × górna granica normy | 1 lub 2 (oddzielnie nerki i wątroba) |
| S - Stroke | udar mózgu | 1 |
| B - Bleeding | krwawienia w wywiadzie lub predyspozycja do krwawień przebyty poważny krwotok lub niedokrwistość, lub ciężka trombocytopenia | 2 |
| L - Labile INRs | labilny INRb | 1 |
| E - Elderly | podeszły wiek | 1 |
| D - Drugs or alcohol | leki lub nadmierne spożycie alkoholu | 1 lub 2 |
a. Udar krwotoczny również daje 1 pkt jako kryterium „B”.
b. Ma znaczenie tylko w przypadku, gdy pacjent otrzymuje VKA.
c. Nadmierne spożycie lub nadużywanie alkoholu odnosi się do znacznego spożycia (np. >14 jednostek tygodniowo), w przypadku którego lekarz ocenia, że ma ono wpływ na zdrowie pacjenta lub ryzyko krwawienia.
Skróty: ALP – fosfataza alkaliczna, ALT – aminotransferaza alaninowa, AST – aminotransferaza asparaginianowa, SBP – skurczowe ciśnienie tętnicze, INR – międzynarodowy współczynnik znormalizowany, NSAID – niesteroidowe leki przeciwzapalne, TTR – czas, w którym INR utrzymywał się w zakresie terapeutycznym, VKA – antagonista witaminy K
Czynniki ryzyka krwawienia:
| Niemodyfikowalne | Potencjalnie modyfikowalne | Modyfikowalne | Biomarkery |
- wiek >65 lat - przebyte duże krwawienie - ciężkie zaburzenia czynności nerek (dializy lub przeszczep nerek) - ciężkie zaburzenia czynności wątroby (marskość) - nowotwory złośliwe - czynniki genetyczne (np. polimorfizmy CYP 2C9) - przebyty udar mózgu, choroba małych naczyń itp. - cukrzyca - upośledzenie funkcji poznawczych / otępienie | - bardzo nasilona kruchość ± nadmierne ryzyko upadkówa - niedokrwistość - zmniejszona liczba lub funkcja płytek krwi - zaburzenia czynności nerek z CrCl <60 ml/min - strategia leczenia VKA | - nadciśnienie tętnicze / podwyższone SBP - jednoczesne stosowanie leków przeciwpłytkowych / NSAID - nadmierne spożycie alkoholu - nieprzestrzeganie zaleceń dotyczących OAC - niebezpieczne hobby/zawód - terapia pomostowa heparynami - kontrola INR (docelowo 2,0–3,0), docelowy TTR >70%c - właściwy wybór OAC i prawidłowe dawkowanied | - GDF‑15 cystatyna C / CKD ‑EPI - hs ‑cTnT - czynnik von Willebranda (oraz inne markery krzepnięcia) |
a przyrządy pomagające w poruszaniu się, odpowiednie obuwie, ocena miejsca zamieszkania w celu usunięcia zagrożeń związanych z potknięciem, ocena neurologiczna w wybranych przypadkach
b częstsze monitorowanie INR, specjalistyczne poradnie leczenia przeciwkrzepliwego, samodzielne monitorowanie / samokontrola leczenia, interwencje edukacyjne/ behawioralne
c dla pacjentów leczonych VKA
d dostosowanie dawki na podstawie wieku pacjenta, masy ciała i stężenia kreatyniny w surowicy
Skróty: CKD ‑EPI – Chronic Kidney Disease Epidemiology Collaboration, CrCl – klirens kreatyniny, hs ‑cTnT – troponina T mierzona metodą wysokoczułą, CYP – cytochrom P, GDF‑15 – czynnik różnicowania wzrostu 15, INR – międzynarodowy współczynnik znormalizowany, NSAID – niesteroidowe leki przeciwzapalne, OAC – doustny lek przeciwkrzepliwy / doustne leczenie przeciwkrzepliwe, SBP – skurczowe ciśnienie tętnicze, TTR – czas, w którym INR utrzymywał się w zakresie terapeutycznym, VKA–antagonista witaminy K
Przypis:
Skala HAS-BLED służy do oceny ryzyka krwawienia u chorych z migotaniem przedsionków – to jest krwawienia poważnego, tzn. wewnątrzczaszkowego lub wymagającego hospitalizacji, przebiegającego ze zmniejszeniem stężenia hemoglobiny o >2 g/dl lub wymagającego przetoczenia krwi